Niezależna Gazeta Obywatelska

23 kwietnia 1935 r. uchwalono ustawę zasadniczą RP tzw. konstytucję kwietniową Tego samego dnia podpisał ją prezydent Ignacy Mościcki. Konstytucja weszła w życie 24 kwietnia 1935 r. Zmianę konstytucji zwolennicy Marszałka Józefa Piłsudskiego planowali już od zamachu majowego (12 maja 1926 r.). Na mocy Konstytucji kwietniowej w Polsce wprowadzono ustrój prezydencki-autorytarny. Zdaniem opozycji ustawa konstytucyjna została uchwalona z naruszeniem przepisów konstytucji marcowej dotyczących zmiany konstytucji i zwierzchnictwa narodu, co było wyrazem autorytarnych tendencji obozu rządzącego.

Głównym motywem konstytucji było stworzenie silnej i stabilnej władzy, która nie podlegałaby zmieniającym się układom politycznym i zapewniałaby sprawne funkcjonowanie państwa w okresach zagrożenia. W myśl tego Prezydent RP uzyskiwał bardzo rozległe uprawnienia i bezpośredni wpływ na wszystkie ważniejsze sprawy państwa. Stał się nadrzędnym czynnikiem nad wszystkimi władzami i organami państwa – zwierzchnikiem rządu, Sejmu, Senatu, sił zbrojnych, sądów i kontroli państwowej. Rząd odpowiedzialny był przed Prezydentem. Premier uzyskał uprawnienia bliskie zasadzie systemu kanclerskiego.

Konstytucja kwietniowa wysuwała państwo na plan pierwszy, ale traktowane jako struktura organizująca życie społeczne i gwarantująca prawa jednostki. Obywatel miał zapewnioną równość wobec prawa, możliwość rozwoju wartości osobistych oraz wolność sumienia, słowa i zrzeszeń, ograniczone jednak przez dobro powszechne, ponieważ żadne działanie nie może stanąć w sprzeczności z celami państwa, wyrażonymi w jego prawach. W razie oporu państwo stosuje środki przymusu. Wojskowi, należący do zmobilizowanej części wojska lub marynarki wojennej nie mogli brać udziału w wyborach powszechnych.

Oprac. TK