Niezależna Gazeta Obywatelska

W księgarniach naukowych można już zakupić, za cen 11 złotych, trzeci numer CzasyPisma, wydawanego przez IPN, w formacie A4, bogato ilustrowanego, 206 stronicowego pisma o historii Górnego Śląska.

W pierwszym artykule Mirosław Węcki przybliża czytelnikom dzieje NSDAP na Górnym Śląsku podczas II wojny światowej. Czasy gdy partia nazistowska była już zbiurokratyzowaną instytucją państwa. W artykule Węckiego znalazły się też informacje o historii ruchu narodowosocjalistycznego na Śląsku, budowie aparatu partii i nazistowskiej polityce na terenach Śląska okupowanego przez Niemców po 1 września 1939, życiu Ślązaków w czasach wojny i ich działalności w partii.

Drugi artykuł ukazuje budowę partii przez kolejnego okupanta. Adam Dziuba w swoim artykule o dziejach PPR w województwie śląskim, przybliżył czytelnikom działalność śląskiej PPR przed, w trakcie i po wkroczeniu Armii Czerwonej, oraz konflikty między między lokalnym działaczami a tymi przywiezionymi przez sowietów.

Trzeci artykuł autorstwa Bogusława Tracza przybliżył czytelnikom mit długoletniego zarządcy województwa katowickiego Jerzego Ziętka. W swym artykule historyk opisał życiorys komunistycznego działacza, który swoją karierę polityczną rozpoczął w szeregach sanacyjnej administracji.

W czwartym artykule Robert Ciupa opisał gmach Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach, jedno z wielu miejsc zbrodni komunistycznych. W swym artykule historyk opisał postacie komunistycznych zbrodniarzy i zbrodnie popełniane przez komunistyczną bezpiekę.

W piątym artykule Sebastian Rosenbaum opisał dzieje śląskiej PZPR w czasach transformacji ustrojowej, skupiając się na stopniowym upadku partii, konfrontacji wyborczej PZPR z Solidarnością, powyborczym szoku aparatczyków, i porzuceniu przez postkomunistów skompromitowanego szyldu.

Na łamach trzeciego numeru CzasyPisma Robert Ciupa i Bogusław Tracz udostępnili czytelnikom wybór zdjęć dokumentujących śląska codzienność w dekadzie Gierka – pochody, czyny społeczne, festyny, konsumpcje alkoholu, blokowiska, handel. Uzupełniając zdjęcia fragmentami tekstów prasowych z epoki.

W siódmym tekście Dietmar Schulze opisał historie powojennych badań zbrodni eutanazji na Górnym Śląsku dokonywane w ramach akcji T4.

Ósmy tekst Sebastiana Rosenbauma przybliżył czytelnikom nazistowską edukacje historyczną i kreowanie przez nazistów mitów historycznych, skupiając się na stawianych przez narodowych socjalistów pomnikach i nazistowskich uroczystościach organizowanych wokół tych monumentów.

Dziewiąty tekst Grzegorza Bębnika opisuje zmiany nazewnictwa przestrzeni publicznej w Katowicach i powiecie katowickim w czasie II wojny światowej, a dziesiąty autorstwa Bogusława Tracza plugawe komunistyczne nazwy ulic w Gliwicach.

Łucja Marek w jedenastym artykule opisała świecki rytuały w rodzinach funkcjonariuszy MO i SB, które miały służyć wykorzenieniu aparatu bezpieczeństwa z katolickiego kontekstu kulturowego. W artykule opisano kary dla funkcjonariuszy, których przyłapano na udziale w katolickich rytuałach, politykę laicyzacji wdrażaną przez resort, świeckie obrzędy nadania imienia.

W dwunastym artykule Joanna Tofilska opisała kolekcje pocztówek z I wojny światowej należącą do Antoniego Przybyły, a w trzynastym Maciej Fic przypomniał postać Jana Kustosa śląskiego separatysty, który swoją drogę polityczną rozpoczynał w szeregach polskiego ruchu narodowego. Innymi postaciami opisanymi na łamach CzasyPisma byli opisany przez Grzegorza Bębnika Hans Müller, który z gorliwego nazisty stał się konfidentem Stasi, i opisany przez Zbigniewa Gołasza Franciszek Trąbalski socjalista i antykomunista z Zabrza.

Szesnasty artykuł autorstwa Dariusza Węgrzyna przybliża postać mecenasa Jerzego Kurcyusza, za młodu działacza Młodzieży Wszechpolskiej, Stronnictwa Narodowego, Obozu Narodowo Radykalnego, Organizacji Polskiej, Ruchu Narodowo Radykalnego, aktywnego uczestnika konspiracji podczas II wś, człowieka, który odmówił współpracy z UB, za co był wielokrotnie pozbawiany pracy. W latach 80 obrońcy działaczy „Solidarności”.

Siedemnasty artykuł autorstwa Adama Dziuroka przybliżył czytelnikom postać ojca Daniela Rufeisena, karmelity który wbrew komunistycznej władzy od 1945 do 1955 roku zapewniał posługę duchowną wiernym z Szopienic.

W kolejnych artykułach Ewa Koj opisała historie życia i śmierci Anny Falkowskiej, Alois Winder przybliżył czytelnikom swoje przeżycia deportacji do ZSRR po II wś, Bartosz Borys opisał losy Polaków deportowanych z kresów wschodnich na Górny Ślask, Stanisław Jankowiak emigracje z Górnego Śląska do RFN w latach siedemdziesiątych, Andrzej Sznajder losy 700.000 osób które wyemigrowały od 1945 do 1985 roku z PRL do RFN, David Skrabania przemiany tożsamościowe górnośląskich przesiedleńców w Berlinie 1964-1990, a profesor Wojciechem Kunickim sukcesy Górnoślązaków w polskiej germanistyce.

Trzeci numer CzasyPisma kończą recenzje książek oraz informacje o konferencjach naukowych dotyczących dziejów Górnego Śląska.

Jan Bodakowski