Niezależna Gazeta Obywatelska

Antoni Norbert Patek h. Prawdzic urodził się 201 lat temu, 14 czerwca 1812 r. w Piaskach Luterskich w woj. lubelskim. Był światowej sławy polskim zegarmistrzem, założycielem firmy Patek Philippe & Co – pierwszej firmy na świecie produkującej masowo zegarki kieszonkowe oraz jedne z najbardziej ekskluzywnych zegarków na świecie.

W wieku 10 lat Antoni przeprowadził się z rodzicami do Warszawy. Gdy w 1827 r. zmarł mu ojciec, młody Antek musiał podjąć pracę by zarobić na utrzymanie rodziny. W wieku lat 17 wstąpił do 1. Pułku Strzelców Konnych Jazdy Augustowskieji gdy w 1830 r. wybuchło powstanie listopadowe wziął w nim czynny udział. Był dwa razy ranny, dosłużył się stopnia podporucznika i Złotego Krzyża Orderu Virtuti Militari. Po upadku powstania udał się do Prus, gdzie z polecenia gen. Józefa Bema zorganizował punkt etapowy dla emigrujących do Francji polskich powstańców. Później przeniósł się do Francji i pracował jako zecer. Po jakimś czasie udał się do Szwajcarii i osiadł na stałe w Genewie, wówczas znaczącym ośrodku rzemiosła artystycznego. Początkowo uczył się malarstwa, ale potem wciągnęła go sztuka zegarmistrzowska. Zaczął od kupowania mechanizmów zegarków u sławnych genewskich mistrzów, które następnie zlecał oprawianie w ozdobne koperty – arcydzieła szwajcarskich jubilerów, grawerów, emalierów i miniaturzystów. W 1839 r. w wraz z innym polskim emigrantem Franciszkiem Czapkiem (z pochodzenia Czechem), otworzył manufakturę artystycznych zegarków. Dzięki Czapkowi, Antoni Patek zaznajomił się z rodziną Moreau i poznał ich siostrzenicę Marię Adelajdę Thomasini, którą pojął za żonę. W 1844 r. podczas wystawy w Paryżu, gdzie firma Czapek-Patek prezentowała swoje wyroby, Antoni Patek poznał francuskiego zegarmistrza Adrien Philippe, który skonstruował mechanizm naciągowy z koronką, dzięki któremu nie potrzeba już było używać kluczyka do nakręcania zegarka. Gdy w 1845 r. wygasła umowy spółki Patek rozstał z Czapkiem i założył własną firmę. Na stanowisku dyrektora technicznego zatrudnił w niej właśnie Philippe’a.

W 1851 r. firma zmieniła nazwę na Patek Philippe, a jej współwłaściciele wyznaczyli sobie za cel produkcję najlepszych na świecie zegarków. Zamierzenie udało się skutecznie realizować. W tym samym roku, 1851, na Wystawie Światowej w Londynie, ich zegarek zakupiła królowa Wiktoria (by nosić go jako broszkę przy sukni), firma otrzymała złoty medal. W latach następnych zdobyli kilkaset międzynarodowych nagród i szybko stali się ulubioną manufakturą światowej arystokracji. W 1868 r. dla węgierskiej księżnej Kocewicz firma Patek Philippe wykonała jeden z pierwszych na świecie zegarków na rękę.

Antoni Patek został wyróżniony również tytułem hrabiowskim przez papieża Piusa IX. Choć na emigracji pozostał do końca życia, nie zaprzestał interesować się sprawami polskimi – wspierał wydarzenia Wiosny Ludów, opiekował się uchodźcami po klęsce powstania styczniowego i do końca życia pozostał działaczem katolickim. Zrobione przez niego zegarki nosili m.in.: Zygmunt Krasiński, Maria Skłodowska-Curie, Piotr Czajkowski, Lew Tołstoj, Albert Einstein, papież Pius IX, a także Walt Disney. Zegarmistrz zmarł 1 marca 1877 r. w Genewie. Po jego śmierci firma kilkakrotnie zmieniała właścicieli. Od 1929 r. r. należy do rodziny Sternów.