Niezależna Gazeta Obywatelska

Lider Konfederacji Polski Niepodległej – NIEZŁOMNI Adam Słomka na kanwie dyskusji o ewentualnej rozbiórce Pałacu Kultury i Nauki przedstawił projekt odbudowy w centrum Warszawy tzw. Kaplicy Moskiewskiej. Budowla w formie sześciobocznej wieży – rotundy, o trzech kondygnacjach, nakrytej hełmem, była panteonem chwały oręża polskiego i tryumfu króla Zygmunta III Wazy, którą opisuje Adam Jarzębski w 1643: 

„…Niedaleko kościoła św. Krzyża iest Kaplica Moskiewska, w niéy na marmurowéy tablicy, wyryte są złotymi literami zwycięstwa nasze, w tenczas, gdy poymany Car Moskiewski z bracią swemi, stawieni byli przed Seymem w Warszawie. Posłano ich potem do Gostynia, gdzie pomarli. Pochowano ich w téy kaplicy, przyiechał potem Poseł Moskiewski, prosząc Maiestatu Królewskiego, o ciało ich, darował JMći Król Władysław, i z ceremoniami na stolice były odwiezione….”.

Przypuszczalnie autorem kaplicy był jeden z architektów czynnych na dworze króla Zygmunta III Wazy: Matteo Castelli – architekt Zamku Ujazdowskiego i barokowej przebudowy Zamku Królewskiego lub Giovanni Trevano– budowniczy m.in. Villa Regia.

Znany archeolog, pisarz i poeta Tadeusz Prus-Faszczewski, prowadzący w latach 1937-38 prace archeologiczne w miejscu gdzie znajdowała się Kaplica Moskiewska, opisał na łamach Tygodnika Ilustrowanego jej historię i stan zabytku na styczeń 1939 roku. Z tekstu można odnieść wrażenie, że zachowały się w 1939 roku podziemne nisze. Niestety Tadeusz Prus-Faszczewski 21 lipca 1943 został aresztowany przez Niemców. Władysław Bartoszewski podał (1), iż rozstrzelano go 27 lub 28 sierpnia 1943 w ruinach getta warszawskiego. Inne źródła podają, iż zginął w egzekucji na Pawiaku. Wraz ze śmiercią tego archeologa temat odbudowy Kaplicy Moskiewskiej został „pogrzebany” na 70 lat.

– To poważne zadanie dla Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, aby pochylić się z uwagą nad odbudową Kaplicy Moskiewskiej – mówi NGO Adam Słomka. – Mamy dzięki pracy Tadeusza Prus-Faszczewskiego wiedzę, że po zabytku mogły pozostać podziemia. Zatem dokończmy inicjatywę odbudowy planowanej na 1939 rok. Według autora tekstu w Tygodniku Ilustrowanym z 8 stycznia 1939 roku – wyżej wspomnianego archeologa – były gotowe plany odbudowy sporządzone przez profesora Mariana Lalewicza z Politechniki Warszawskiej.  Mogły się przecież zachować! Absolutnym minimum powinno być odkrycie pozostałości po Kaplicy Moskiewskiej oraz udostępnienie tych ruin na widok publiczny z odpowiednim opisem. Oczekuję zatem, że premier Piotr Gliński zleci odpowiednie działania w sprawie ukrytego pod ziemią pomnika polskiej chwały – kwituje Adam Słomka.

Do sprawy wrócimy!

 

 

Paweł Czyż, Niezależna Gazeta Obywatelska w Bielsku – Białej

 

(1) Władysław Bartoszewski: Warszawski pierścień śmierci 1939-1944. Warszawa: Interpress, 1970, s. 275.

 

***

TEKST 

Tadeusza Prus-Faszczewskiego z Tygodnika Ilustrowanego!