Niezależna Gazeta Obywatelska

Ostatnia zmiana senackiej ordynacji wyborczej polega przede wszystkim na wprowadzeniu okręgów jednomandatowych przy zachowaniu metody większościowej. Wcześniej, w wyborach od 2001 r. wybierano w 40 okręgach od 2 do 4 senatorów. W najbliższych jesiennych wyborach każdy senator ma być wybierany w odrębnym okręgu.

Oznacza to stworzenie całkiem nowej mapy podziału na okręgi senackie, zapewne w pewnym powiązaniu z 41 okręgami sejmowymi. Wielkość pojedynczego okręgu powinna obejmować około 300 tyś. uprawionych do głosowania. W przypadku województwa opolskiego, poniższa tabela zawiera propozycję podziału województwa na 3 nowe okręgi senackie, która jest inna od przyjętej przez parlament ostatecznej wersji podziału na okręgi.

Tab. 1. Propozycja podziału woj. opolskiego na trzy okręgi senackie.

okręg	Powiaty	liczba uprawnionych
1.	brzeski, kluczborski, namysłowski, nyski	281.982
2.	Opole, opolski, krapkowicki	260.573
3.	głubczycki, kędzierzyńsko-kozielski, oleski, prudnicki, strzelecki	288.348

Źródło: opracowania własne na podstawie danych PKW.

 

Tab. 2. Podział na trzy okręgi senackie przyjęty przez parlament

okręg	Powiaty	liczba uprawnionych
1.	brzeski, kluczborski, namysłowski, nyski, prudnicki	329.711
2.	Opole, opolski	206.587
3.	głubczycki, kędzierzyńsko-kozielski, krapkowicki, oleski, strzelecki	292.317

 

Przy zastosowaniu zaproponowanego podziału (tab. 1) na okręgi wyborcze, można podjąć próbę symulacji wyników wyborczych, przy założeniu, że wyborcy kierować się będą przede wszystkim poparcie dla partii, a nie poparciem dla osoby. Wykorzystane zostaną wyniki wyborcze do sejmiku z ostatnich wyborów samorządowych. Wyniki symulacji prezentują, jakie byłyby wyniki do Senatu, jeśli wyborcy głosowaliby na kandydatów ugrupowań, które poparli w wyborach do sejmiku wojewódzkiego. Poniższa tabela prezentuje te dane.

 

Tab. 3. Symulacja wyników wyborów do Senatu przy wykorzystaniu wyników wyborczych z 2007 roku. Podział na okręgi z tab. 1. Wyniki w proc. głosów w danym okręgu.

okręg	PO	Komitet mniejszości niemieckiej	PiS	SLD	PSL
1.	31,8%	2,8%	23,8%	16,5%	18,2%
2.	33,4%	29,5%	13,1%	15,9%	6,2%
3.	30,7%	23,1%	14,6%	17,6%	11,0%

Źródło: Obliczenia własne na podstawie wyników wyborczych.

Wyniki z tab. 3 wskazują, że PO ma duże szanse na zwycięstwo we wszystkich trzech okręgach wyborczych. W okręgu nr 1 drugie miejsce zajął komitet wyborczy mniejszości niemieckiej – Komitet Wyborczy Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim. Różnica między wynikiem PO a wynikiem MN wynosi jedynie 3,9% sumy ważnych głosów (czyli 3604 głosy), co oznacza, że istnieje całkiem spore szanse na pokonanie Platformy przez kandydata mniejszości. Podobnie w okręgu nr 2 drugie miejsce zajął kandydat MN, a różnica wyniosła 7,6% sumy głosów ważnych (w tym okręgu było to już 7793 głosy). Główny ogólnopolski konkurent Platformy – Prawo i Sprawiedliwość najlepszy wynik uzyskałoby w okręgu nr 3, gdzie zdobyłoby wynik gorszy o 8,1% głosów ważnych (8723 głosy).

Jeśli jednak sprawdzimy wyniki wyborcze według propozycji przyjętej przez parlament (tab. 2)

Tab. 4. Symulacja wyników wyborów do Senatu przy wykorzystaniu wyników wyborczych z 2007 roku. Podział na okręgi z tab. 2. Wyniki w proc. głosów w danym okręgu.

okręg	PO	Komitet mniejszości niemieckiej	PiS	SLD	PSL
1.	32,4%	6,3%	22,9%	16,2%	17,3%
2.	36,8%	24,0%	14,6%	16,6%	6,5%
3.	28,1%	28,6%	12,9%	17,4%	9,9%

Źródło: Obliczenia własne na podstawie wyników wyborczych.

Przyjęty przez parlament podział terytorialny w wyborach do Senatu tworzy dość mały okręg, łączący Opole oraz powiat opolski, znacznie mniejszy od pozostałych dwóch okręgów woj. opolskiego. Zwiększa to szanse Platformy Obywatelskiej na zdobycie tam mandatu. Gdyby dołączono do tego okręgu jeden z małych powiatów, w których Mniejszość Niemiecka uzyskuje dobre wyniki, trudno jest przewidzieć, kto ostatecznie może mieć szanse na zdobycie mandatu.

Tab. 5. Różnica między symulacją przedstawioną w tab. 3. oraz w tab. 4. – jaki jest wpływ podziału na okręgi przyjętego przez parlament.

okręg	PO	Komitet mniejszości niemieckiej	PiS	SLD	PSL
1.	+0,6%	+3,5%	-0,9%	-0,3%	-0,9%
2.	+3,4%	-5,5%	+1,5%	+0,7%	+0,3%
3.	-2,6%	+5,5%	-1,7%	-0,2%	-1,1%

Źródło: Obliczenia własne na podstawie wyników wyborczych. 

Zbliżające się wybory  senackie dają Platformie spore szanse na zdobycie mandatów senatorskich. Ostateczny wynik zależy jednak od tego, w jakim stopniu wyborcy kierują się lojalnością wobec partii, a w jakim stopniu ważna jest popularność pojedynczych kandydatów, nawet startujących z mniej lubianych komitetów. Popularność Platformy utrzymuje się głównie w wyniku zaufania do Donalda Tuska, co jest na tyle nietrwałe, że w najbliższych miesiącach może wiele się zmienić. Z pewnym prawdopodobieństwem można zaś uznać, że szanse na wejście do Senatu z Opolszczyzny będą mieli kandydaci PO, MN oraz PiS.

Autor: Leszek Skiba jest ekspertem Instytutu Sobieskiego. Absolwentem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Wykładał na Wyższej Szkole Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu. Aktualnie jest pracownikiem instytucji publicznej. Ostatnio wydał „Rządzić państwem. Centrum decyzyjne rządu w wybranych krajach europejskich”.