Niezależna Gazeta Obywatelska

Wstęp do książki „Mechanizm Przeciwdziałania Korupcji w Polsce. Raport z monitoringu”

Oddajemy w ręce czytelników raport z monitoringu mechanizmów przeciwdziałania korupcji w Polsce. Publikacja jest rezultatem międzynarodowego projektu realizowanego przez Transparency International w dwudziestu pięciu krajach europejskich przy wsparciu Komisji Europejskiej.

Celem tego przedsięwzięcia było zgromadzenie danych na temat sposobów przeciwdziałania korupcji w poszczególnych państwach i ocena ich zdolności do poprawy jakości życia publicznego oraz praktycznego wdrażania idei dobrego rządzenia. W szerszej perspektywie czasowej wyniki monitoringu mają się także przysłużyć wzrostowi efektywności działań podejmowanych przez instytucje unijne w kierunku realizacji wspólnej polityki antykorupcyjnej. System gromadzenia i analizy danych niezbędnych do przygotowania niniejszego raportu był autorskim pomysłem Transparency International – Instytut Spraw Publicznych pełnił jedynie funkcję wykonawcy monitoringu i nie brał udziału w tworzeniu jego metodologii.

Mechanizmy przeciwdziałania korupcji w danym kraju, w myśl koncepcji Transparency International, powinny tworzyć spójny system rzetelności życia publicznego (National Integrity System). Trzeba zaznaczyć, że – przynajmniej w polskich warunkach – jest on bardziej czymś w rodzaju Świętego Graala niż systemem sensu stricto, a więc względnie spójnym zbiorem połączonych elementów (instytucji społecznych), które się wzajemnie funkcjonalnie uzupełniają. Naszej ocenie podlegała więc przede wszystkim jakość funkcjonowania trzynastu podstawowych filarów, na których docelowo powinien się opierać ten system, w tym między innymi władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej, organów ścigania czy organizacji pozarządowych, oraz ogólnych uwarunkowań natury ekonomicznej, społecznej, kulturowej i politycznej.

Pragniemy podkreślić, że prezentowany raport jest wynikiem działań monitoringowych. Analizy, które w nim przedstawiamy, nie mają więc charakteru naukowego, ale są opracowaniem zorientowanym bezpośrednio na kształtowanie polityk publicznych. Dane niezbędne do ich sporządzenia nie były gromadzone przypadkowo, lecz według z góry określonej metodologii, tak jak to się robi w projektach badawczych. Naszym celem nie było jednak uzyskanie wiedzy pozwalającej na dogłębną, filozoficzną analizę problemu rzetelności życia publicznego, tylko sformułowanie konkretnych postulatów natury politycznej. O wyjątkowości raportu świadczy to, że jest on pierwszym tego rodzaju całościowym opracowaniem poświęconym mechanizmom przeciwdziałania korupcji w wielu obszarach życia publicznego czy – ogólniej – „polityce dobrego rządzenia” w Polsce (..).

Autorzy książki „Mechanizm Przeciwdziałania Korupcji w Polsce. Raport z monitoringu” pod redakcją: Aleksandry Kobylińskiej, Grzegorza Makowskiego, Marka Solona-Lipińskiego