Niezależna Gazeta Obywatelska

Ekspert ds. wojskowości Michał Fiszer w artykule dla tygodnika „Angora“ pokazuje, że choć sojusz NATO miał być sojuszem obronnym zrzeszającym państwa demokratyczne, to w przeszłości różnie z tym bywało.
Major rezerwy podaje przykłady krajów takich jak Turcja, Grecja, Portugalia i Hiszpania. Pierwszy, choć dołączył do struktur NATO już w 1952 roku, do dzisiaj nie spełnia europejskich standardów demokratycznych i tzw. „praw człowieka“ (czego przykładem są choćby ostatnie wypadki i nieudana próba obalenia prezydenta Erdogana przez armię — i w odwecie czystki na sympatykach świeckiej republiki). Drugi z krajów, Grecja, chociaż również nie spełniała wymagań statutowych NATO, w dodatku w latach 1967–1974 rządzona była przez juntę wojskową, w sojuszu obronnym jest od tego samego roku co Turcja. Portugalia z kolei, również do 1974 roku niedemokratyczna, w NATO jest od samego początku — od 1952. Tymczasem Hiszpania, która była w podobnej sytuacji jak Portugalia (rządy dyktatorskie gen. Franco), dla dowodzących sojuszem nie była wystarczająco demokratyczna — w NATO znalazła się dopiero w 1982 roku.
Fiszer wyjaśnia, że to nierówne traktowanie było uwarunkowanie względami geograficznymi. Grecja i Turcja przyjęte zostały odpowiednio szybko, by odgrodzić Układ Warszawski od Bliskiego Wschodu; Stambuł kontroluje w dodatku cieśniny łączące Morze Czarne z Morzem Śródziemnym. W przypadku Portugalii chodziło po prostu o bazy na Azorach.
Jeżeli chodzi o sytuację współczesną, to Turcja — zdaniem Fiszera — w dalszym ciągu stanowi ważny element we wschodniej układance. Oddziela Rosję od Bliskiego Wschodu i jest dogodnym miejscem, z którego można kontrolować sytuację w państwach tego regionu. W Turcji, która ma drugą co do wielkości armię w NATO, Amerykanie mają bazy wojskowe, a jedna z nich, Incirlick, ma na stanie 50 bomb atomowych. Dodatkowo o tym, jak ważnym sojusznikiem jest Turcja, świadczy jej własny militarny potencjał: wojsko tureckie, liczące 400 tys. żołnierzy, jest dwukrotnie większe od armii Niemiec, Francji czy Zjednoczonego Królestwa i czterokrotnie większe od Wojska Polskiego. Jeżeli chodzi o sprzęt, którym dysponuje, wojska tureckie, zdaniem Fiszera, mogą poszczycić się dostateczną obroną rakietową przeciwpancerną i artylerią oraz nowoczesnym lotnictwem (w tym dronami) i liczną marynarką.
Michał Fiszer uważa, że obecne ataki Niemiec na Turcję i jej członkowstwo w sojuszu wynikają z narastającego konfliktu tego kraju z Rosją. Turcja, wspierająca syryjską opozycję, jest w sporze z Rosją, która broni swego ostatniego przyczółka na Bliskim Wschodzie — rządu Baszara al-Assada. Niemcy boją się, że nieugiętość Turcji i jej chęć wysłania wojsk do Syrii mogłaby spowodować atak Rosji na Turcję. Fiszer uważa, że takie myślenie Berlina jest niepoważne. Zdaniem eksperta pozbawienie Turcji członkostwa w NATO mogłoby skończyć się jej sojuszem z Rosją, a w konsekwencji poszerzeniem wpływów Putina na Bliskim Wschodzie, co w dalszej perspektywie mogłoby np. pozwolić Rosji na wywołanie kryzysu energetycznego w Europie bez strat własnych. Publicysta „Angory“ uważa, że dlatego należy za wszelką cenę popierać Turcję, nawet tę autorytarną, gdyż pozwala ona na zahamowanie ambicji Rosji względem Syrii.

Cały artykuł dostępny jest najnowszym numerze tygodnika „Angora“.

fot. Bartosz Krupa/East News

oprac. jkg