Niezależna Gazeta Obywatelska

27 marca 1532 r. w Raciborzu zmarł bezpotomnie książę Jan II Dobry, ostatni przedstawiciel opolsko-raciborskiej linii Piastów. Pozostawił po sobie rozwijające się księstwo i kościół św. Krzyża w Opolu, który odbudował, i który stał się chlubą miasta – stolicy historycznego Górnego Śląska. W tym też kościele, pośrodku otoczenia stall kapituły kolegiackiej, spoczęły doczesne szczątki opolskiego władzy. W 1774 r., gdy Śląsk był już pod panowaniem pruskim, nagrobek księcia (z różowego marmuru – fundacja Jana von Oppersdorfa z Głogówka) rozebrano, a tablicę epitafijną przeniesiono do bocznej kaplicy. Grób księcia odkryto dopiero w latach 80. XX w., a jego ponowny uroczysty pochówek odbył się 19 czerwca 1999 r.

Jan zwany Dobrym urodził się ok. 1460 r. Był synem księcia opolskiego Mikołaja I i Magdaleny, córki Ludwika II ks. legnicko-brzeskiego. Rządy w księstwie opolskim objął po śmierci ojca i najstarszego brata Ludwika w 1476 r. Początkowo sprawował władzę wspólnie z młodszym bratem Mikołajem II. Wkrótce jednak, zapewne jeszcze w 1476 r., bracia podzielili się swoją władzą w ten sposób, że Jan objął rządy w Opolu, Strzelcach i zastawionym książętom opolskim Brzegu, zaś Mikołaj w Niemodlinie. Podział ten był jednak tylko formalnością, gdyż obaj bracia w dalszym ciągu współdecydowali o losach całego dziedzictwa ich ojca.

W ciągu swojego długiego życia Jan II doprowadził niewielkie księstwo opolskie do rozwoju gospodarczego. Kupował nowe terytoria na Górnym Śląsku, przez co stał się potężnym liczącym się w regionie władcą. Dbając o gospodarczy rozwój swojego władztwa wydawał liczne przywileje, z których największy rozgłos zyskał zawierający 72 artykuły Ordunek Gorny z 16 listopada 1528 r. Ten wydany w Opolu dokument był przywilejem gwareckim mającym na celu rozwój górnictwa kruszcowego, które wydatnie zasilało skarb książęcy. W zamian za przywileje dla miast i gwarków, książę otrzymywał część zysków z kopalni. Wtedy również powstały m.in. Tarnowskie Góry, które dzięki temu przywilejowi stały się jednym z większych miast Górnego Śląska. Na rok przed swoją śmiercią w 1531 r. Jan II wydał też przywilej ziemski, w którym brał m.in. w obronę chłopów przed uciskiem ze strony szlachty (tzw. Przywilej Hanuszowy). Dzięki połączeniu księstwa raciborskiego z opolskim państwo Jana II objęło swoim zasięgiem obszar od Ścinawy Niemodlińskiej i Nysy Kłodzkiej na zachodzie, Sudety i Wisłę na południu, i granicę z Polską na wschodzie i północy. Stanowiło to terytorium wielkości 12 000 kilometrów kwadratowych. Jan II był orędownikiem polskości i kultury polskiej, utrzymywał stały kontakt z królami polskimi Janem Olbrachtem, Aleksandrem Jagiellończykiem i Zygmuntem Starym. Istnieją nawet przypuszczenia, że książę opolski znał wyłącznie język polski oraz urzędowy na Śląsku czeski. Jego pasją było polowanie w górnośląskich lasach. Na ten cel wydał zresztą fortunę. Ostatni Piast opolski zmarł 27 marca 1532 r., a jego księstwo opolsko-raciborskie dostało się w ręce Jerzego Hohenzollerna. Majątek ruchomy, zgodnie ze wcześniejszymi układami, wywieziono do Wiednia.

Autor: Fundacja Dla Dziedzictwa