Niezależna Gazeta Obywatelska

Dziś w Rosji odbywają się wybory prezydenckie, które w rzeczywistości można by nazwać jedynie namiastką wyborów. Namiastką, ponieważ nasz wielki wschodni sąsiad wszystko co posiada, jest raczej elementem zmodernizowanym, niepełnym, ukróconym i zastępczym. Takie są w Rosji wybory, media i demokracja, czyli z pozoru wszystko wolne i dla ludzi, a jednak w pełni zależne – od władzy, oligarchów i magnatów gazowych. Czy jutro Rosjanie obudzą się i poczują, że żyją w zupełnie innym kraju?

To pytanie jest raczej retoryczne. Jeżeli ktoś wiąże specjalne nadzieje na cywilizacyjny skok do przodu Federacji Rosyjskiej pod przewodnictwem Władimira Putina, jest raczej naiwnym obserwatorem, który równie łatwo będzie w stanie zaakceptować wersję o czterech podejściach do lądowania lub pełnym odtajnieniu akt dot. Katynia. Rosyjska rzeczywistość jest ponura i zatrważająca, wiecznie kierująca się tym samym bezprawiem i szaleństwem ogarniającym najwyższe elity biznesowe i polityczne tego kraju. To swoisty rynek zbytu dla agenturalnych i oligarchicznych ambicji, w którym ludzkie życie jako wartość przybiera jedynie fasadowe znaczenie. Niezależnie od tego, ilu obserwatorów będzie dziś oglądało urny wyborcze, nie zmieni to faktu, że tylko w ciągu ostatniej dekady zginęło lub zniknęło bez śladu 300 opozycyjnych wobec władzy dziennikarzy, których najbardziej wymownym symbolem jest po dziś dzień Anna Politkowska. Jako Polacy nie mamy oczywiście najmniejszego wpływu na to, jakie będą zachodzić zmiany w tym kraju podczas trzeciej prezydencji Putina, ale możemy wyrażać nadzieję na racjonalne unormowanie się globalnej sceny politycznej w nadchodzącym czasie. Szansę na gruntowne zmiany w Rosji z pewnością daje przebudzenie Rosjan z długotrwałego letargu, trwającego jeszcze od czasów odejścia Jelcyna. Niestety jest ono powolne i nie zawsze inspirowane przez odpowiednie środowiska. Zatem dojrzewanie narodu rosyjskiego potrwa jeszcze wiele lat, zanim Rosjanie postanowią zmieść z powierzchni ziemi obecne elity polityczne.

Z drugiej strony uważam, że dla Europy (a przede wszystkim dla Europy Środkowo-Wschodniej) najlepszym rozwiązaniem będzie pojawienie się na światowej scenie politycznej prawdziwej równowagi dla Putina, którego polityka z pewnością będzie się jedynie zaostrzać. Tutaj szansę stawiają przed światem wybory w Stanach Zjednoczonych i szansa na odsunięcie od władzy Baracka Obamy, kierującego się lewicowymi wartościami i nie spoglądającego poważanie poza Ocean Atlantycki. Pojawienie się na amerykańskiej scenie politycznej republikańskiego prezydenta, przynajmniej teoretycznie będzie zwrotem w polityce zagranicznej USA o 180 stopni.

Z kolei sama Polska, która od przeszło 200 lat mogła cieszyć się niepodległością przez okres raptem dwudziestolecia międzywojennego i okresu po 1989 roku (choć i z tym można dyskutować), jest w rejonie Europy Środkowo-Wschodniej niechcianym partnerem. Podobnie jak Węgry, Ukraina czy Czechy, z którymi największe ośrodki pokroju Berlina czy Moskwy niespecjalnie chcą dyskutować. Nie są do tego po prostu przyzwyczajone, ponieważ przez dziesiątki lat ich elity polityczne i biznesowe oraz obyczaje które ich otaczają, nie były przyzwyczajone do pytania o zdanie Warszawy czy Pragi. Nasza pozycja geopolityczna jest zatem niekorzystna, a uległa polityka zagraniczna polskiego rządu tylko pogarsza tą sytuację, która będzie przybierać na znaczeniu. Będziemy musieli się ustrzegać przed neoimperialnymi zamierzeniami Rosji, dążeniem do przejmowania naszych koncernów paliwowych, koncesji na poszukiwanie gazu łupkowego i innych, strategicznych elementów. Objęcie fotela prezydenta przez Putina, będzie jedynie ugruntowaniem i zaostrzeniem obecnej polityki mającej na celu maksymalne rozszerzanie wpływów Rosji w Europie i w Azji.

Jeżeli głową rosyjskiego państwa zostanie ponownie człowiek, który rozpad Związku Radzieckiego uważa za największą katastrofę, to powyższe interpretacje bynajmniej nie są rusofobiczne, ale są efektem chłodnej analizy. W Rosji póki co nic się nie zmieni, a przynajmniej nie na lepsze.

Autor: Marcin Rol