Niezależna Gazeta Obywatelska

ZMP nie poparł obywatelskiego projektu zmiany „janosikowego”. Według Związku system wymaga znacznej korekty, ale opartej na rzetelnej analizie finansów JST

W stanowisku przedstawionym podczas posiedzenia zarządu związku wyjaśniono, że obywatelski projekt zmian w systemie wyrównawczym nie może uzyskać poparcia ZMP. Jednym z powodów takiej decyzji jest fakt, że proponowane zmiany w obliczaniu wpłat jednostek nie uwzględniają np. różnic w kosztach zadań realizowanych przez gminy. (ZMP przywołuje przy tym na art. 9 ust. 5 EKSL).

Związkowi nie podoba się, też że projekt zakłada powstanie „swoistego funduszu celowego”, którego dysponowanie miałoby charakter uznaniowy. Według ZPM fundusz byłby podatny na różne czynniki subiektywne, a nawet naciski, co spowodowałoby całkowite wypaczenie sensu systemu wyrównawczego.

Zdaniem związku przy korygowaniu „janosikowego” trzeba uwzględnić mechanizm wyrównawczy w części oświatowej subwencji ogólnej.

W swoim stanowisku ZMP podkreśla również, że system musi być sprawiedliwy, a dziś uzyskują z niego środki m.in. bardzo zamożne jednostki, które jednocześnie znacząco zmniejszają i tak niskie podatki i opłaty lokalne. Jako przykład podano samorządy korzystające z renty lokalizacyjnej, nieuwzględnianej w kryteriach.

Podczas posiedzenia przypomniano, że mechanizm wyrównawczy, który obowiązuje do dziś, został skonstruowany w warunkach roku 2003, z uwzględnieniem ówczesnej wydajności podatków PIT i CIT. W międzyczasie dokonano istotnych zmian w podatku PIT, które znacznie zmniejszyły jego wydajność, a światowe procesy gospodarcze spowodowały zmniejszenie wydajności podatku CIT. Dodatkowo system jest zniekształcony przez dwuletnie opóźnienie jego obliczania, co w opinii ZMP, przy obecnej dynamice zmian w gospodarce wypacza jego działanie.

Z opracowania przygotowanego przez Andrzeja Porawskiego, dyrektora biura ZMP wynika, że wzrost wpłat „janosikowego” jest szybszy niż wzrost dochodów, a zwłaszcza dochodów własnych JST. Efekt „spóźnienia” powoduje dodatkowo, że największy wzrost wpłat nastąpił w latach wyraźnego spadku dochodów własnych, który najbardziej dotknął największych płatników „janosikowego”: Warszawę i Mazowsze.

Dodatkowe analizy ZMP wykazują, że w ostatnich latach system wyrównawczy działa zbyt głęboko, to znaczy nie tylko spłaszcza występujące w dochodach własnych różnice, ale je odwraca.

Związek Miast Polskich stoi na stanowisku, że system wyrównywania dochodów JST w Polsce wymaga znacznej korekty, opartej na wynikach rzetelnej analizy danych o finansach gmin, powiatów i województw.

źródło: PAP/ kic /

oprac. ŁŻ