Niezależna Gazeta Obywatelska

Niemal każdego dnia mojego zimowego pobytu w Paryżu odnajdywałem polskie ślady w tym pięknym mieście. Oprócz opisanej wcześniej wyspy św. Ludwika w stolicy Francji mamy jeszcze ulicę Kopernika w okolicy Łuku Triumfalnego, stację badawczą Polskiej Akademii Nauk przy 74 rue Lauriston (również w okolicy Łuku Triumfalnego), grób noblistki Marii Skłodowskiej-Curie w prestiżowym Panthéonie (jako jedynej pochowanej tam kobiety!), czy kaplica Czartoryskich w kościele św. Ludwika. Ku mojemu zdziwieniu zwiedzając Luwr – jedno z najwspanialszych muzeów świata (polecam tym bardziej, że w każdą pierwszą niedzielę miesiąca można je zwiedzić za darmo) – znalazłem portret księcia Stanisława Feliksa Potockiego (1745-1805) i jego dwóch synów Feliksa Jerzego i Stanisława namalowany w latach 1789-1790 przez Giovanniego Battistę Lampiego (1751-1830). Zresztą, to przecież Polak Florian Trawiński historyk sztuki i uczestnik Komuny Paryskiej uratował te wspaniałe zbiory Luwru przed zniszczeniem. Dzięki niemu można dziś zobaczyć wspaniałą Venus z Milo, Mona Lisę Leonarda da Vinci, czy Nike z Samotraki, której widok wręcz zapiera dech w piersiach.

Poruszając się metrem odkryłem, że 7 linia nazwana została w 2007 r. imieniem Pierra i Marii Curie. W Paryżu nie brakuje również kościołów, w których w niedziele odprawiane są Msze św. w języku polskim W samym sercu Paryża, niedaleko Place de la Concorde i ogrodów Tuileries, przy ulicy Saint Honoré znajduje się polski kościół – parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, prowadzona od 1844 r. przez Polską Misję Katolicką.

W stolicy Francji działa również Polskie Radio Paryż, wydawany jest dwumiesięcznik „Dzień Dobry” (gdzie są m.in. oferty pracy i rozkład jazdy autokarów do Polski), a ponad milionowa Polonia (bardzo zróżnicowana) skupia się głównie w Stowarzyszeniu Polonika (www.polonika.fr), wokół Polskiej Misji Katolickiej lub Polskiej Biblioteki.

Długie związki Polski z Francją najbardziej jednak odczuwa się na cmentarzach. Na sławnym Père-Lachaise znajduje się ponad 60 grobów Polaków, w tym mogiła kompozytora Fryderyka Chopina i generała Jarosława Dąbrowskiego, działacza niepodległościowego i wodza naczelnego wojsk Komuny Paryskiej. Na cmentarzu Montmarte znajduje się ponad 57 polskich grobów, w tym 9 zbiorowych, w których spoczywa 236 osób, przeważnie oficerów polskich formacji wojskowych Napoleona i uczestników powstania listopadowego. Na tej nekropolii w Avenue des Carrières (nr 89) znajduje się mogiła Juliusza Słowackiego, którego prochy przewieziono w 1927 r. do Polski i złożono w Krypcie Wieszczów Narodowych na Wawelu. Nagrobek wielkiego polskiego poety z jego wizerunkiem w brązie i napisem po francusku „Wielki poeta Polski” odnowiono staraniem Komisji Opieki nad Grobami w Paryżu w 1894 r. Dziś na byłym grobie wieszcza znajdują się zwiędnięte kwiaty, wyblakła niewielka biało-czerwona chorągiewka i sporo polskich monet pozostawionych jako dowód pamięci przez rodaków.

Na cmentarzu Montmarte jest również zbiorowa mogiła Joachima Lelewela (którego prochy przeniesiono na cmentarz na Rossie w Wilnie) oraz wybitnego tancerza polskiego pochodzenia Wacława Niżyńskiego, jednego z najwybitniejszych tancerzy baletu XX w. W Allée des Polonaiss (nieopodal głównego wejścia na cmentarz) znajdują się 4 zbiorowe mogiły działaczy niepodległościowych i emigrantów w tym Józefa Jana Giedroycia, majora Wojsk Polskich, jednego z przywódców powstania listopadowego na Litwie.

Największy polski cmentarz we Francji znajduje się w miejscowości Montmorency położonej 12 km na północ od Paryża, przy drodze przechodzącej przez Saint Denis. Pogrzebane są tam doczesne szczątki m.in. księcia Czartoryskiego, księżnej Delfiny Potockiej, malarki Olgi Boznańskiej, czy Ignacego Terleckiego. Niestety, przez strajk kolejarzy francuskich nie udało mi się tam dotrzeć.

Autor: Tomasz Kwiatek