Niezależna Gazeta Obywatelska

Opracowanie opowiada o mniej znanych – wojennych i powojennych – losach formacji ideowo-politycznej, której powstanie wiązało się z wydarzeniami lat trzydziestych XX w.: likwidacją Obozu Wielkiej Polski, zabójstwem ministra spraw wewnętrznych rządu RP Bronisława Pierackiego i ustanowieniem przez reżim sanacyjny obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Znaczna część książki została poświęcona losom Brygady Świętokrzyskiej po jej wymarszu z terenów okupowanej Polski. Opracowanie zawiera liczne fotografie oraz aneksy stanowiące zapisy wspomnień uczestników omawianych wydarzeń (Bolesława Kempy, Jerzego Olgierda Iłłakowicza i Stefana Władyki).

SPIS TREŚCI

       Wstęp

       Organizacja Polska

       Przed wymarszem

       Organizacja Polska w kraju (1945–1947)

       Marsz Brygady Świętokrzyskiej

       Skoczkowie i ich losy

       W stronę generała Andersa

       Polskie Kompanie Wartownicze

       Ośrodek w Ratyzbonie

       Organizacja Polska na wychodźstwie

       Stowarzyszenie „Ogniwo”

       Operacja kryptonim „Sudety”

       Sprawa „Bohuna”

       Zakończenie

       Aneks

   Fragmenty dziennika Bolesława Kempy

   Dziennik Stefana Władyki

   Wspomnienia Jerzego Olgierda Zawiszy-Iłłakowicza

   Wykaz skrótów

   Bibliografia

   Schemat organizacji „Organizacja Polska” – (OP)

   Indeks

Opracowanie profesora Jana Żaryna jest kontynuacją pracy innego historyka IPN dr Muszyńskiego, „Duch Młodych”.

„Anegdota” z Zakończenia:

„Ale o co Panu chodzi?” – spytał się urzędnik policji brytyjskiej, który zaniedbał swoje obowiązki wobec Mieczysława Harusiewicza[1]. „O to, że jeśli zaniedbaliście odnotować u siebie, że się we właściwym czasie wymeldowałem, i teraz z tego powodu musiałem stracić pół dnia czasu, to należy mi się przeproszenie”.

Po dłuższej chwili urzędnik dodał: „Jak się Panu nasz sposób prowadzenia spraw nie podoba, to dlaczego Pan w ogóle przybył do tego kraju i tu pozostaje?”. Harusewicz miał odpowiedzieć: „Przybyłem w czasie wojny na zaproszenie króla Jerzego VI, który całą Armię Polską z Francji zaprosił, by pomogła bronić tej wyspy. A pozostaję dlatego, że Rząd Jej Królewskiej Mości złamał umowę sojuszniczą z Polską i wydał mój kraj w ręce komunistów nasłanych z Rosji.” W biurze komisariatu zapadła cisza (…)

 Z rozdziału Sprawa „Bohuna”:

„Bohun” zmarł 3 lipca 1992 r. w wieku 90 lat: „Prowadziłeś nas do boju, przeciwko nazistowskim Niemcom i przeciw rosyjskim komunistom, nie szukając własnej chwały, a tylko dobra sprawy polskiej. Zawsze ceniłeś życie żołnierzy i w końcu przeprowadziłeś nas spod Gór Świętokrzyskich do zwycięskiego połączenia się z armią amerykańską” – Żegnali go żołnierze Brygady Świętokrzyskiej, pierwszej polskiej formacji – przed wejściem sił zbrojnych RP do NATO – współdziałającej z wywiadem amerykańskich sił zbrojnych.

Jan Żaryn, „Taniec na linie, nad przepaścią.” Organizacja Polska na wychodźstwie i jej łączność z krajem w latach 1945–1955. Warszawa 2011, 368 s. + 52 s. (wkładka z ilustracjami)