Niezależna Gazeta Obywatelska

58 lat temu, 24 lutego 1953 r., komuniści zamordowali Generała „Nila”, legendarnego bojownika o niepodległość Polski, generała brygady Wojska Polskiego, organizatora i dowódcy Kedywu Armii Krajowej, zastępcy Komendanta Głównego AK i dowódcę organizacji „NIE”. Był żonaty z Janiną Kobylińską, z którą miał dwie córki: Krystynę i Marię.

Gen. August Emil Fieldorf urodził się 20 marca 1895 r. w Krakowie. W 1914 r. zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich i wyruszył na front rosyjski, gdzie służył w randze zastępcy dowódcy plutonu piechoty. W 1916r.  został awansowany do stopnia sierżanta, a w 1917 r. skierowany do szkoły oficerskiej. W sierpniu 1918 r. zgłosił się do Polskiej Organizacji Wojskowej. W latach 1919–1920 uczestniczył w kampanii wileńskiej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej w randze dowódcy kompanii brał udział m.in. w wyzwalaniu Dyneburga, Żytomierza, w wyprawie kijowskiej i bitwie białostockiej. Po wojnie pozostał w służbie czynnej. W 1928 r. został awansowany na stopień majora i przeniesiony do służby w 1 Pułku Piechoty Legionów na stanowisku dowódcy batalionu, potem został awansowany do stopnia podpułkownika. Przed wybuchem II wojny światowej został dowódcą 51 Pułku Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego – w Brzeżanach.

W kampanii wrześniowej 1939 r. przeszedł cały szlak bojowy 12 Dywizji Piechoty jako dowódca 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego. Po jej rozbiciu w nocy z 8 na 9 września w bitwie pod Iłżą, przebił się w cywilnym ubraniu do rodzinnego Krakowa. Stamtąd spróbował przedostać się do Francji, jednak został zatrzymany na granicy słowackiej i internowany w październiku 1939 r. W kilka tygodni później zbiegł z obozu internowania i przez Węgry przedostał się na zachód, gdzie zgłosił się do tworzącej się polskiej armii. We Francji ukończył kursy sztabowe i w maju 1940 został awansowany na stopień pułkownika. We wrześniu tego roku jako pierwszy emisariusz został przerzucony do kraju. Początkowo działał w warszawskim Związku Walki Zbrojnej, a od 1941 r. w Wilnie i Białymstoku. W sierpniu 1942 r. został mianowany dowódcą Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej. Służbę na tym stanowisku pełnił do lutego 1944 r. Wydał rozkaz likwidacji generała SS w Warszawie Franza Kutschery. Po wielu udanych akcjach przeciw Niemcom stał się legendą i wzorem dla młodych żołnierzy. W kwietniu 1944 r. powierzono Fieldorfowi zadanie stworzenia i kierowania głęboko zakonspirowaną organizacją „Niepodległość” o kryptonimie „NIE”, kadrowego odłamu AK przygotowanego do działań w warunkach sowieckiej okupacji. Bezpośrednie działania organizacja „NIE” miała podjąć po rozwiązaniu Armii Krajowej 19 stycznia 1945.r. Na krótko przed upadkiem Powstania Warszawskiego, rozkazem Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego „Nil” został awansowany na stopień generała brygady. W październiku 1944 r. został zastępcą dowódcy AK gen. Leopolda Okulickiego.

7 marca 1945 r. został aresztowany przez NKWD w Milanówku pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki i nierozpoznany został zesłany do obozu pracy na Uralu. Po odbyciu kary, w październiku 1947 r. powrócił do Polski i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Nie powrócił już do pracy konspiracyjnej. Przebywał następnie w Warszawie i Krakowie, a w końcu osiadł w Łodzi. W odpowiedzi na obietnicę amnestii w lutym 1948 r. ujawnił się, ale mimo tego na ewidencję został wciągnięty jako Walenty Gdanicki. W czerwcu tego roku zwrócił się na piśmie do ministra obrony narodowej z prośbą o uregulowanie stosunku do służby wojskowej. Pismo podpisał własnym imieniem i nazwiskiem. W październiku 1950 spotkał się z gen. Gustawem Paszkiewiczem, wówczas dyrektorem Biura Wojskowego Ministerstwa Leśnictwa, a przed wojną i w czasie kampanii wrześniowej, dowódcą 12 DP. Od byłego przełożonego uzyskał pisemne potwierdzenie przebiegu służby wojskowej w czasie wojny. Z tym dokumentem 10 listopada 1950 r. stawił się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Łodzi. Po wyjściu z siedziby RKU został aresztowany przez funkcjonariuszy UB, przewieziony do Warszawy i osadzony w areszcie śledczym MBP. Postanowienie o tymczasowym aresztowaniu Fieldorfa wydała prokurator Helena Wolińska (właść. Fajga Mindla Danielak), która później nadzorowała prowadzone przeciwko niemu śledztwo. Generał „Nil” został przewieziony do więzienia mokotowskiego przy ul. Rakowieckiej 37 i oskarżony o wydawanie rozkazów likwidowania przez AK partyzantów radzieckich. Pomimo tortur Fieldorf odmówił współpracy z UB. Po sfingowanym procesie, w którym przedstawiono wymuszone w śledztwie przez UB zeznania podwładnych gen. Fieldorfa – mjr Tadeusza Grzmielewskiego „Igora” i płk. Władysława Liniarskiego „Mścisława”, których torturowano, generał Fieldorf został 16 kwietnia1952 r. skazany w Sądzie Wojewódzkim dla m. st. Warszawy przez sędzię Marię Gurowską (właśc. Maria Sand) na karę śmierci przez rozstrzelanie. W wydaniu tego wyroku wzięli udział również ławnicy Michał Szymański i Bolesław Malinowski. 20 października 1952 r. Sąd Najwyższy na posiedzeniu odbywającym się w trybie tajnym, pod nieobecność oskarżonego i jedynie na podstawie nadesłanych dokumentów, w składzie sędziowskim: Emil Merz, Gustaw Auscaler i Igor Andrejew zatwierdził wyrok Prośba rodziny o ułaskawienie została odrzucona. Prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Alicja Graff, wicedyrektor Departamentu III Generalnej Prokuratury zwróciła się do naczelnika więzienia o „wydanie niezbędnych zarządzeń do wykonania egzekucji”. Wyrok przez powieszenie wykonano 24 lutego 1953 r. o godz. 15:00 w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ul. Rakowieckiej. Miejsce grobu generała „Nila” nie jest znane. Przez okres komuny pamięć o bohaterze była wymazywana z pamięci Polaków. 30 lipca 2006 r., przy okazji obchodów 62 rocznicy wybuchu powstania warszawskiego, Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego. W wolnej, II RP gen. Fieldorf został odznaczony: Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej i 4-krotnie Krzyżem Walecznych.

Polecamy również stronę  http://fieldorf.pl/

Oprac. TK