Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za najlepszy artykuł
Zygmunt Edward Szendzielarz ps. „Łupaszka” (ur. 12 marca 1910 r. w Stryju), był majorem kawalerii Wojska Polskiego i Armii Krajowej, żołnierzem wyklętym. Był legendarnym polskim partyzantem, wiernym żołnierzem, jednym z najlepszych synów Ojczyzny.
Uczestniczył w wojnie obronnej Polski w 1939 r. jako dowódca 2 Szwadronu w 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w składzie Wileńskiej Brygady Kawalerii pod dowództwem płk. dypl. Konstantego Druckiego-Lubeckiego. Przeszedł z pułkiem cały szlak bojowy. Po zakończeniu działań wojennych próbował dostać się przez Węgry do Francji, do odtwarzanego Wojska Polskiego, ale zamiar ten nie powiódł się. Wobec tego wrócił do Wilna, gdzie włączył się do pracy konspiracyjnej w ramach ZWZ-AK, przyjmując pseudonim „Łupaszko” (po słynnym zagończyku z okresu walk z bolszewikami w latach 1919-1920 ppłk. Jerzym Dąbrowskim). Od września 1940 r. działał w Wileńskim Pułku Ułanów „Śmierci”, w którym stanął na czele szwadronu. Na przełomie września i października 1943 oddział por. Szendzielarza liczył już ok. 100 ludzi. Przyjął on nazwę 5 Wileńskiej Brygady AK, zwanej też „Brygadą Śmierci”. Brygada operowała na terenie na płn.-wsch. od Wilna prowadząc walki zarówno z Niemcami i ich litewskimi sojusznikami oraz partyzantką sowiecką. Po zakończeniu wojny, oddział „Łupaszki” nie zaprzestał walki z sowieckim okupantem – prowadził walki z regularnymi oddziałami Armii Czerwonej i LWP, KBW, NKWD oraz grupami UB i MO. Likwidował też agentów komunistycznych i członków PPR, którzy byli uważani za zdrajców, a także rozbijał posterunki MO i urzędy gminne, urządzał zasadzki. W połowie maja 1945 r. Brygada liczyła ok. 200 ludzi i składała się z pięciu pododdziałów: trzech szwadronów, kompanii szturmowej i drużyny podoficerskiej. W 1946 r. „Łupaszka” utworzył 6 Brygadę Wileńską operującą na Podlasiu. W tym czasie podjął także akcję propagandową, która polegała na redagowaniu, powielaniu i rozprowadzaniu ulotek o treści antykomunistycznej.
„… Nie jesteśmy żadną bandą, tak jak nas nazywają zdrajcy i wyrodni synowie naszej ojczyzny. My jesteśmy z miast i wiosek polskich […] My chcemy, by Polska była rządzona przez Polaków oddanych sprawie i wybranych przez cały Naród, a ludzi takich mamy, którzy i słowa głośno nie mogą powiedzieć, bo UB wraz z kliką oficerów sowieckich czuwa. Dlatego też wypowiedzieliśmy walkę na śmierć lub życie tym, którzy za pieniądze, ordery lub stanowiska z rąk sowieckich, mordują najlepszych Polaków Domagających się wolności i sprawiedliwości”.
Mjr „Łupaszkę” aresztowano 30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowcem. Przewieziono go do Warszawy i osadzono w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej. Przebywał tam 2,5 roku. Stracono go 8 lutego 1951 r. na podstawie wyroku wydanego przez stalinowskiego sędziego Mieczysława Widaja. Miejsce jego pochówku nie jest znane. Wykonawcą wyroku na Szendzielarzu był Aleksander Drej, który zmarł kilka lat temu w Warszawie pobierając do końca emeryturę dla szczególnie zasłużonych. Mjr „Łupaszkę” zrehabilitowano dopiero w wolnej Polsce. 11 listopada 2007 r. został odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. 30 czerwca 2008 r. odbył się jego uroczysty, symboliczny pogrzeb na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Więcej na http://podziemiezbrojne.blox.pl
