Niezależna Gazeta Obywatelska

Maria

Eksperci dyskutujący w mediach o emeryturach i rentach często wypowiadają zamiennie terminy FUS i ZUS. Wiem co oznaczają te skróty, ale czym właściwie się różnią? A może nie ma żadnej różnicy między Zakładem Ubezpieczeń Społecznych a Funduszem Ubezpieczeń Społecznych?Nie tylko w mediach, ale też w potocznych rozmowach często używane są jednym tchem te dwie nazwy. Wbrew powszechnej opinii, emerytury, renty i inne świadczenia nie są wypłacane z budżetu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenia te są finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast ZUS wykonuje zadania związane z obsługą FUS, jest jego dysponentem. Są to zupełnie dwa odrębne podmioty. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych jest państwowym funduszem celowym i został utworzony 1 stycznia 1999 r. na mocy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jest funduszem, w którym gromadzone są wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Na przychody FUS składają się między innymi składki na ubezpieczenia społeczne niepodlegające przekazaniu na rzecz otwartych funduszy emerytalnych, wpłaty
z budżetu państwa czy środki z oprocentowania rachunku bankowego FUS. Fundusz czerpie też przychody z odsetek od nieterminowo regulowanych wobec FUS zobowiązań, zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, opłat prolongacyjnych, dodatkowych opłat wnoszonych przez płatników składek oraz ze środków
z Funduszu Rezerwy Demograficznej. FUS może też otrzymywać dotacje z budżetu państwa w granicach określonych w ustawie budżetowej. Środki te mogą być przeznaczone wyłącznie na wypłatę świadczeń gwarantowanych przez państwo w sytuacji, gdy brakuje pieniędzy z innych źródeł. Dodatkowo w razie potrzeby fundusz może zaciągać kredyty (już od dwóch lat nie było to konieczne). Operacja ta wymaga zgody ministra finansów.
Z kolei ZUS czuwa nad procesem ewidencjonowania składek na indywidualnych kontach. Zakład jako instytucja nie ma wpływu na wysokość świadczeń. To, w jaki sposób są one obliczane, wynika z przepisów konkretnych ustaw. Rolą Zakładu jest administrowanie przepływem środków finansowych, tak aby środki ze składek mogły posłużyć do wypłaty świadczeń. ZUS pobiera określone wynagrodzenie za obsługę Funduszu. To wynagrodzenie pokrywa koszty związane z działalnością czyli wynagrodzenie dla pracowników, utrzymanie sprzętu i budynków. Trzeba też utrzymać Kompleksowy System Informatyczny, który jest jednym z najbardziej nowoczesnych i wydajnych w Europie. Zakład zapisuje w całości składki na kontach ubezpieczonych, a wynagrodzenie, które ZUS otrzymuje, nie może pomniejszać wysokości bieżących wypłat lub przyszłych zobowiązań emerytalnych. Warto podkreślić, że pomiędzy ZUS a FUS istnieje rozdzielność bilansowa, która gwarantuje, że ani jedna złotówka ze składek nie wpłynie na konto ZUS. Składki ściągnięte przez Zakład nie zasilają budżetu ZUS-u, lecz wpływają do , który jest funduszem powołanym do realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Składa się on z kilku funduszy. Podstawowym jest fundusz emerytalny, z którego finansowane są wypłaty emerytur. Innym jest fundusz rentowy. Stąd pochodzą pieniądze m.in. na renty dla osób niezdolnych do pracy, renty szkoleniowe, renty rodzinne, dodatki pielęgnacyjne czy zasiłki pogrzebowe. Kolejnym jest fundusz chorobowy. Z niego są finansowane zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, wyrównawcze oraz świadczenia rehabilitacyjne. Ze środków funduszu wypadkowego wypłacane są świadczenia w razie wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Tak często jak zamiennie używane są skróty ZUS i FUS, tak też często daje się słychać głos o bankructwie Zakładu i zagrożeniu związanym z wypłacaniem świadczeń. Zakład odpowiada za wykonywanie zadań związanych z ustalaniem prawa do świadczeń i ich wysokości oraz ich wypłatą, natomiast jak mówi ustawa: wypłacalność świadczeń z ubezpieczeń społecznych gwarantowana jest przez państwo.

Sebastian Szczurek ZUS Opole