Niezależna Gazeta Obywatelska

Gaspar Józef Hipolit Cegielski urodził się 6 stycznia 1813 r. w Ławkach koło Trzemeszna. Był polskim przemysłowcem, działaczem społecznym, a także filologiem, dziennikarzem i politykiem.

Jego przodkowie należeli do zubożałej szlachty z Podola, którzy za udział w konfederacji barskiej zostali ukarani konfiskatą majątku, po czym przenieśli się do Warszawy a stamtąd do Wielkopolski. Hipolit był synem dzierżawcy majątku ziemskiego – Michała Cegielskiego i Józefy z domu Palkowskich. W dzieciństwie stracił matkę, a ojciec zbankrutował, co uznaje się za główną przyczynę dużej samodzielności młodego Hipolita. Uczył się w polskim Gimnazjum w Trzemesznie i Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu – czołowej wtedy polskiej szkole w Wielkopolsce. Nie wiadomo dlaczego Hipolit nie przyłączył się do Powstania Listopadowego jak to zrobiła większość jego szkolnych kolegów. Po maturze rozpoczął studia na uniwersytecie w Berlinie, które zakończył tytułem doktora z filozofii. Następnie wrócił do Poznania, gdzie został nauczycielem języka polskiego i języków starożytnych w gimnazjum, którego był absolwentem. W 1841 r. ożenił się z Walentyną Motty, z którą miał troje dzieci: Stefana, Karolinę i Zofię. W tym czasie prowadził również intensywną pracę naukową publikując liczne artykuły z zakresu lingwistyki i dydaktyki, w tym rozprawę „O słowie polskim i koniugacjach jego”. Napisał też podręcznik do gramatyki języka greckiego i ciesząca się dużą popularnością „Naukę poezji”.

Podczas Wiosny Ludów w 1846 r. odmówił władzom szkoły przeprowadzania kontroli mieszkań swoich uczniów, co zakończyło jego karierę nauczyciela. Pozbawiony środków do życia, dzięki pomocy przyjaciół otworzył w poznańskim Bazarze sklep z narzędziami rolniczymi, który następnie przekształcił w warsztat remontujący pługi i radła. Wkrótce mały zakład przekształcił w fabrykę narzędzi i maszyn rolniczych, która w 1855 r. przeniosła się na ul. Kozią. Następnie, gdy władze miejskie sprzeciwiły się dalszej rozbudowie, stale rosnący zakład częściowo przeniósł się na ul. Strzelecką, gdzie powstała między innymi odlewnia. W latach 60. XIX w. fabryka Cegielskiego była największym i najlepiej zorganizowanym zakładem w Poznaniu, dającym pracę trzystu osobom.

Pomimo doskonale rozwijającego się przedsiębiorstwa Hipolit Cegielski nie zaprzestał pracy naukowej, wydając w 1852 r. poszerzone wydanie rozprawy „O języku polskim…”. Był też jednym z pierwszych autorów literatury o tematyce technicznej wydając książkę „Narzędzia i machiny rolnicze”. Cegielski zaczął też działać społecznie, do czego istotnie przyczyniła się znajomość z Karolem Marcinkowskim i założonym przez niego Towarzystwem Pomocy Naukowej. Był również gorącym zwolennikiem reformy szkolnictwa średniego. Jego zasługą było powstanie szkoły realnej w Poznaniu.

W 1848 r. założył w Poznaniu pierwszy niezależny dziennik – „Gazetę Polską”, której był redaktorem naczelnym. Po jej upadku pisał do „Gońca Polskiego”. Po ciężkiej chorobie Hipolit Cegielski zmarł 30 listopada 1868 r. w Poznaniu w wieku 55 lat. Został pochowany na cmentarzu świętomarcińskim ale jego grób się nie zachował. Obelisk wraz z ziemią z miejsca pochówku znajduje się na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.

Warto zajrzeć: http://www.thc.org.pl/

http://historiabiznesu.pl/cegielski-hipolit