Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za najlepszy artykuł
Na podstawie badania 
Polacy zdecydowanie częściej dostrzegają negatywne niż pozytywne skutki stresu. Według badania około 30% Polaków wskazuje, że przynajmniej kilka razy w miesiącu odczuwa: długotrwałe zmęczenie, kłopoty z koncentracją czy nadmierne łaknienie. Choć około 60% badanych jest zdania, że stres może działać mobilizująco, tylko ok. 13% dobrze lub bardzo dobrze ocenia swoje umiejętności mierzenia się z nim. W porównaniu z innymi regionami Polski mieszkańcy województw opolskiego i śląskiego ze stresem radzą sobie nieco gorzej – tylko około 9% deklaruje, że potrafi obrócić go na swoją korzyść.
Co więc zrobić, kiedy codzienny stres pozostaje wyzwaniem? „Gdy zaczynamy odczuwać stres do naszej krwi wyrzucone zostają trzy hormony: adrenalina, noradrenalina i kortyzol. Sprawiają one, że mamy więcej energii, siły i mocy, aby stawiać czoło trudnym sytuacjom pojawiającym się w pracy czy w życiu prywatnym. To od nas w znacznej mierze zależy to, co będzie dalej – co zrobimy z naszą energią i napięciem. Jedną z opcji jest wykorzystanie stresu na swoją korzyść.” – mówi dr Ewa Jarczewska-Gerc, psycholog motywacji, i wskazuje kilka przykładów takiego działania:
Przekuwanie stresu w mobilizację i większą efektywność – ważnym zadaniom często towarzyszy stres i obawa niepowodzenia. To właśnie odpowiednio pokierowany stres i idący za nim podwyższony stan gotowości organizmu może być kluczem do sukcesu.
Stres możemy obrócić w aktywność fizyczną – po ciężkim dniu zamiast rozpamiętywać stresujące momenty, warto postawić na aktywność fizyczną: pobiegać, pójść na zumbę lub dołączyć do osiedlowej drużyny piłki nożnej. Już po kilku treningach poprawa kondycji i samopoczucia (podczas wysiłku fizycznego wydzielają się endorfiny – hormony szczęścia) będzie motywowała do dalszych działań w tym kierunku.
Spędzanie czasu z najbliższymi – powrót do domu po zabieganym dniu to trudny moment. W domu czekają najbliżsi, a nasze myśli wciąż krążą wokół spraw zawodowych. W tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest wspólna aktywność np. gry planszowe, wspólne gotowanie czy długi spacer. Skutecznie spożytkuje to nadmiar „energii” spowodowanej stresem.
Stres można zamienić na lepsze planowanie czasu i zadań – biurko w pracy zapełnia się kolorowymi karteczkami, które są przypomnieniem o niewykonanych zadaniach? Może być to motywator do lepszego planowania czasu.
Źródło: Wykres został opracowany na podstawie artykułów: Diamond DM. Cognitive, endocrine and mechanistic perspectives on non-linear relationships between arousal and brain function. Nonlinearity Biol Toxicol Med 2005; 3(1): 1–7; Gibbons C et al. Stress and eustress in nursing students. J Adv Nurs 2008; 61(3): 282-90.
Jak Polacy radzą sobie ze stresem? Ponad 50% respondentów zapytanych o sposoby walki ze stresem, odpowiada: „idę spać”, „udaję, że nie ma problemu”, „staram się nie myśleć o zaistniałej sytuacji”. Dr Ewa Jarczewska-Gerc zaznacza, że stres ma wielkie oczy, a odsuwanie go od siebie tylko kumuluje napięcie – w rezultacie i tak trzeba stawić mu czoło. Kiedy świadomie będziemy patrzeć na stresujące sytuacje, zdecydowanie łatwiej sobie z nimi poradzimy. Zmiana spojrzenia na stres, dostrzeżenie w nim pozytywnych aspektów, pomoże obrócić stres w działanie.
Na czym polega stresozaradność?
Stresozaradność polega na obracaniu stresu w działanie. Pierwszym krokiem ku stresozaradności jest odpowiedni stosunek do trudnych sytuacji, które możemy postrzegać na dwa sposoby: jako wyzwanie lub jako zagrożenie. Czujemy wyzwanie wówczas, gdy mamy przekonanie, że mimo trudności poradzimy sobie z sytuacją, że jesteśmy w stanie jej sprostać. Gdy odczuwamy zagrożenie mamy poczucie, że to sytuacja rządzi, a my nie jesteśmy w stanie stawić jej czoła. Od czego zależy czy postrzegamy daną sytuację jako wyzwanie czy jako zagrożenie? W znacznej mierze od nas samych. Osoba stresozaradna stara się podchodzić do problemów zadaniowo – na bieżąco je rozwiązywać. To buduje poczucie własnej skuteczności i kontroli nad życiem i otoczeniem.
Więcej o stresozaradności znajduje się na www.stresozaradni.pl. Strona zawiera artykuły, które pomogą lepiej zrozumieć mechanizm stresu. Można na niej również określić swoją postawę wobec stresu, wykonując krótki test: „Barometr Stresozaradności” oraz uzyskać kompleksowy poradnik, który krok po kroku pomaga wprowadzić w życie filozofię stresozaradności.
Anna Zając
