Niezależna Gazeta Obywatelska

Niski stan Odry, podobnie jak w zeszłym roku, przyniósł nietuzinkowe odkrycia w korycie rzeki na terenie Słubic. Na przełomie września i października społecznicy wydobyli 40 przedwojennych kamieni nagrobnych i złożyli je w miejscowym lapidarium. Na wydobycie w przyszłym roku czekają m.in. ornamenty z piaskowca pochodzące prawdopodobnie z dawnej kaplicy cmentarnej z 1901 r!

Na zaproszenie społecznego opiekuna zabytków Rolanda Semika w społecznej akcji poszukiwania i wydobycia historycznych kamieni nagrobnych wzięli udział:
* dr Jan Musekamp i Karl-Konrad Tschaepe (obydwaj z Katedry Historii Najnowszej Europejskiego Uniwersytetu Viadrina),
* Matthias Diefenbach (Instytut Historiii Stosowanej, HeimatReise)
* oraz Adrian Mermer (absolwent architektury i doktorant Uniwersytetu Wrocławskiego, Stowarzyszenie „Kontrapunkt”).

Podczas czterogodzinnej pracy udało się wydobyć relikty nagrobków w różnym stanie zachowania i z różnych okresów. Najstarszy ze znalezionych kamieni liczy już półtora wieku i upamiętnia osobę żyjącą w latach 1801-1867. Inne osoby to m.in.:
* Stations-Assistent a.D. Ruthenberg (12.08.1841-26.01.1910); Krzyż Żelazny może oznaczać weterana wojny prusko-francuskiej;
* Albrecht Kern (10.09.1856-1936);
* (?)he Simon; pierwsze podejrzenia wskazywały na żydowskie imię Mosche, ale możliwość tę wyklucza dostrzegalny kształt połamanego krzyża;
* (?) (?)sack;
* Polizeibeamter Friedrich (?) i wielu innych.

Na jednym z odnalezionych w tym roku kamieni widnieje wzruszający wiersz poświęcony zmarłej matce:
Auf Wiedersehen
Hier ist es, wo die Mutter ich beweine,
Wie sie, das fühl’ ich, gibt es keine.
Nun ruht sie selig und im Frieden hier,
Doch unvergeßlich bleibt sie mir.

A to w dosłownym tłumaczeniu oznacza:
Do widzenia
Tutaj jestem, gdzie swoją matkę opłakuję,
Takiej jak ona, tak właśnie odczuwam, nie ma już żadnej.
Teraz spoczywa ona błogosławiona i w pokoju tutaj,
Ale dla mnie pozostanie niezapomniana.

Na dnie rzeki pozostał m.in. dziecięcy sarkofag, a na wydobycie w przyszłym roku czeka masywny kamień z inskrypcją „Offb 2,10”, który wskazuje tym samym na Księgę Objawienia (inaczej Apokalipsę św. Jana), Rozdział II, werset 10:

Przestań się lękać tego, co będziesz cierpiał.
Oto diabeł ma niektórych spośród was wtrącić do więzienia,
abyście próbie zostali poddani,
a znosić będziecie ucisk przez dziesięć dni.
Bądź wierny aż do śmierci,
a dam ci wieniec życia.

Przekład według Biblii Tysiąclecia. W obawie przed kradzieżą lub dewastacją dokładna lokalizacja nie może na razie zostać ujawniona publicznie.

Spisu i inwentaryzacji odnalezionych kamieni dokonają teraz Roland Semik oraz Eckard Reiß, wieloletni członek Towarzystwa Historycznego i autor dwujęzycznej monografii o cmentarzu żydowskim w Słubicach. Skróconą wideorelację z akcji wydobycia z rzeki i przewozu na cmentarz komunalny można zobaczyć pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=c7pYstU4rt8

Sporządził: Roland Semik
Społeczny opiekun zabytków powiatu słubickiego

oprac. W.S