Niezależna Gazeta Obywatelska

Długie związki Polski z Francją najbardziej odczuwa się na cmentarzach. Na sławnym Père-Lachaise, który każdego roku odwiedza ponad 2 mln ludzi, znajduje się ponad 60 grobów Polaków, w tym mogiła kompozytora Fryderyka Chopina, generała Jarosława Dąbrowskiego, działacza niepodległościowego i wodza naczelnego wojsk Komuny Paryskiej, czy Eweliny Hańskiej, żony Honoriusza Balzaka.

Kolejna paryska nekropolia Polaków to cmentarz Montmarte, który był początkowo ponurym miejscem, gdzie bezimienne zwłoki grzebano we wspólnych mogiłach. Od 1879 r. chowano tu również paryskie sławy, a także wybitnych Polaków takich jak: poeta Bohdan Zalewski, malarz Walenty Wańkowicz. Na cmentarzu Montmarte znajduje się ponad 57 polskich grobów, w tym 9 zbiorowych, w których spoczywa 236 osób, przeważnie oficerów polskich formacji wojskowych Napoleona i uczestników powstania listopadowego. Na tej nekropolii w Avenue des Carrières (nr 89) znajduje się mogiła Juliusza Słowackiego, którego prochy przewieziono w 1927 r. do Polski i złożono w Krypcie Wieszczów Narodowych na Wawelu. Nagrobek wielkiego polskiego poety z jego wizerunkiem w brązie i napisem po francusku „Wielki poeta Polski” odnowiono staraniem Komisji Opieki nad Grobami w Paryżu w 1894 r. Dziś na byłym grobie wieszcza znajdują się zwiędnięte kwiaty, wyblakła niewielka biało-czerwona chorągiewka i sporo polskich monet pozostawionych jako dowód pamięci przez rodaków.

Na cmentarzu Montmarte jest również zbiorowa mogiła Joachima Lelewela (którego prochy przeniesiono na cmentarz na Rossie w Wilnie) oraz tancerza polskiego pochodzenia Wacława Niżyńskiego, jednego z najwybitniejszych tancerzy baletu XX w. W Allée des Polonaiss (nieopodal głównego wejścia na cmentarz) znajdują się cztery zbiorowe mogiły działaczy niepodległościowych i emigrantów w tym Józefa Jana Giedroycia, majora Wojsk Polskich, jednego z przywódców powstania listopadowego na Litwie.

Największy polski cmentarz we Francji znajduje się w miejscowości Montmorency położonej 12 km na północ od Paryża, przy drodze przechodzącej przez Saint Denis. Pogrzebane są tam doczesne szczątki m.in. księcia Czartoryskiego, księżnej Delfiny Potockiej, malarki Olgi Boznańskiej, czy Ignacego Terleckiego. W 1883 r. na cmentarzu w Montmorency pogrzebano również wielkiego polskiego poetę Cypriana Kamila Norwida. W 2001 r. symboliczna ziemia z jego grobu została przewieziona do Polski i złożona w Krypcie Wieszczów na Wawelu.

Fundacja „Dla Dziedzictwa”