Niezależna Gazeta Obywatelska

Zawaliła się część muru otaczającego Byczynę niemal w całej długości. W zeszłym roku Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał władzom miasta nakaz naprawy cennego zabytku, wpisanego do rejestru zabytków województwa opolskiego. Niestety ten środek prawny nie okazał się skuteczny i doszło do zniszczenia prawnie chronionego zabytku. Władze miasta szukają obecnie środków potrzebnych do całkowitej rewitalizacji zabytku, chodzi o kwotę ponad 30 ml zł. Średniowieczne mury nadają Byczynie szczególny, niepowtarzalny charakter.

Układ urbanistyczny Byczyny jest charakterystyczny dla średniowiecznego założenia miejskiego, z centralnie ulokowanym prostokątnym rynkiem i ratuszem pośrodku niego. Główna oś komunikacyjna przebiega w układzie wrzecionowatym na osi wschód – zachód. Byczyna zachowała pierwotny pierścień murów obronnych z XIV – XV w. i trzech baszt, zwanych: Polska (pierwotnie z pinaklami i attyką oraz czworobocznym hełmem niższym niż obecnie), Niemiecka (obecnie z niższym ściętym zadaszeniem; dach metalowy o niskim nachyleniu połaci nie odpowiada wyglądowi pierwotnemu) i Piaskowa (wzniesiona na planie zbliżonym do kwadratu, nie posiada hełmu dachowego). Baszta Polska zamyka miasto od wschodu, Niemiecka od zachodu, Piaskowa od południa. Baszty Polska i Niemiecka flankują wejścia do miasta na przebiegu dawnego szlaku handlowego. Otoczenie zewnętrzne pasa murów jest zróżnicowane. Od północy ma ono najbardziej atrakcyjną formę, w postaci niewielkiego parku z aleją obsadzona brzozami. Jego wschodnia część przechodzi w pozostałości tzw. „fosy”. Jest to jednak założenie wtórne, gdyż miasto otoczone było w średniowieczu tylko jednym pierścieniem muru i nie posiadało dodatkowych umocnień w postaci klasycznej fosy. Po północnej stronie miasta rozciągały się moczary. Obecna „fosa” jest tworem późniejszym i powstała prawdopodobnie na początku XX w.

Długość murów wynosi 912,5 m. Obiegają one miasto owalnie, linią zbliżoną do elipsy. Przeciętna wysokość murów po stronie zewnętrznej miasta wynosi ok. 5,5 – 6 m, grubość 135 – 170 cm. Mury w północnym biegu posiadają 3 późniejsze przeprucia umożliwiające komunikację, z których jedno jest ogólnie dostępne i używane. Ponadto w biegu południowym murów znajdują się dwie niedostępne furtki prowadzące do prywatnych posesji. Część oskarpowania murów po zewnętrznej ich stronie, jest w sposób widoczny dostawiona w okresie późniejszym. Przybudówki wzdłuż murów jako jednej ze ścian nośnych oraz budynki dostawione do murów, występują zaledwie w kilku przypadkach: w zachodnim biegu murów budynki mieszkalne dostawione są do nich po stronie zewnętrznej (z wejściem od ul. Parkowej); jeden budynek w biegu południowym (między Basztą Niemiecką a ul. Wąską); XIX w. spichlerz po stronie zewnętrznej; niewielkie budynki gospodarcze na posesjach między Basztą Piaskową a Polską; oraz budynki mieszkalne przy północnym wlocie ul. Zamoyskiego. Mury poddano gruntownej restauracji w latach 60. XX w., podczas której nie ustrzeżono się błędów.

tvp, lz, FDD