Niezależna Gazeta Obywatelska

Woronicz Jan Paweł urodził się na Wołyniu 3 lipca 1757 r., a zmarł 6 grudnia 1829 r. w Wiedniu. Był jezuitą, biskupem krakowskim i arcybiskupem warszawskim, poetą i kaznodzieją, a także mężem stanu.

Ukończył studia prawnicze w Akademii Wileńskiej. W latach 1770-1773 przebywał w zakonie jezuitów. Pracował w komisji do spraw religijnych podczas Sejmu Czteroletniego – pisał mowy na otwarcie izby sejmowej i listy pasterskie wzywające wiernych do modlitw za pomyślność Ustawy Rządowej Trzeciego Maja. W czasie Insurekcji kościuszkowskiej był komisarzem Komisji Porządkowej Księstwa Mazowieckiego. Od 1794 r. był proboszczem w Liwie na Podlasiu, następnie w Kazimierzu Dolnym i w latach 1803-1815 w Powsinie pod Warszawą.
Od 1808 r. był członkiem Rady Stanu oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk (TPN). W 1815 r. został biskupem krakowskim i otrzymał nominację na senatora Królestwa Polskiego, w 1828 r. arcybiskupem warszawskim i prymasem Królestwa Polskiego. W 1816 r. uhonorowano go najwyższym odznaczeniem państwowym, orderem Orła Białego.

Zmarł 6 grudnia 1829 r. i pochowany został w Krakowie na Wawelu. Jego pogrzeb był wielką manifestacją patriotyczną.

Twórczość poetycka Jana Pawła Woronicza pozostawała pod wpływem sentymentalizmu i klasycyzmu, odwoływała się do dziejów Polski i jej mitycznej przeszłości. Twórca głosił prowidencjonalizm – wiarę, że losami narodów kieruje bezpośrednio Opatrzność i że Polacy zasłużyli na swój los, który mogą odwrócić przez pokutę i odwołanie się do miłosierdzia Bożego. Pogląd ten znalazł wyraz np. w poemacie Świątynia Sybilli (ok. 1800, spopularyzowany w odpisach, wydany pt. Sybilla 1818) oraz w Hymnie do Boga (Rocznik TPN 1810). Twórczość Woronicza wywarła znaczny wpływ na romantyków. Pisma… (tom 1-6, 1832-1833), Dzieła poetyczne wierszem i prozą (tom 1-3, Lipsk 1853).

Oprac. TK