Niezależna Gazeta Obywatelska

Zygmunt Gloger herbu Prus II, pseud. Pruski urodził się 3 listopada 1845 r. w Tyborach-Kamiance. Był polskim historykiem, archeologiem, etnografem, folklorystą i krajoznawcom, autorem m.in. „Encyklopedii staropolskiej ilustrowanej”.

Był synem Jana i Michaliny z Woynów. Gdy miał 14 lat wraz z rodzicami zamieszkał w Jeżewie koło Tykocina, w XVIII-wiecznym dworze w nowo nabytym przez jego ojca majątku.Kształcił się w Warszawie, gdzie w 1867 r. ukończył Szkołę Główną. Na jego zainteresowania mieli wpływ Julian Bartoszewicz, historyk, literaturoznawca i encyklopedysta oraz Józef Ignacy Kraszewski, którzy bywali w majątku jego ojca. W 1867 r. Gloger prowadził prace etnograficzne, a w 1868 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim z zakresu historii i archeologii. Na jego dalszą pracę etnograficzną miał wpływ spotkany w Krakowie Wincenty Pol, a także Oskar Kolberg. Od 1872 r. zamieszkał w majątku rodzinnym w Jeżewie, ale mimo to utrzymywał kontakty praktycznie z wszystkimi ówczesnymi uczonymi i humanistami. Po zawarciu małżeństwa w 1883 r. roku z Aleksandrą Jelską odbywał wędrówki etnograficzne i archeologiczne po ziemiach Polski i Litwy. Swoje liczne zbiory gromadził w domu rządcy browarnego i murowanym lamusie, a po jego śmierci do 1939 r. mieściło się tu jego muzeum. Pod koniec życia w 1906 r. Gloger zamieszkał w Warszawie, gdzie zmarł 16 sierpnia 1919 r. Pochowany jest na warszawskich Powązkach. Napisał około 800 prac i artykułów. Swoje zbiory zapisał w testamencie Towarzystwu Krajoznawczemu, którego był jednym z założycieli i pierwszym prezesem, Towarzystwu Etnograficznemu, i Towarzystwu Bibliotek Publicznych w Warszawie oraz Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Jego pomnik znajduje się w Łomży.

 Oprac. TK