Niezależna Gazeta Obywatelska

We wtorek 26 lipca br. bez rozgłosu i przy nielicznej publiczności w Sądzie Okręgowym w Opolu odbyła się druga rozprawa w procesie znanych działaczy „Solidarności”. Główni zainteresowani postępowaniem nie pojawili się na sali rozpraw, gdyż mieszkają w Niemczech i stan ich zdrowia uniemożliwił im bezpośrednie stawiennictwo. Co to za tajemniczy proces, o którym nie było wzmianki w lokalnych mediach? Otóż chodzi o ochronę dóbr osobistych – Ryszard Gleich pozwał znanych działaczy Bożenę Szubert (w czasach opozycji nosiła panieńskie nazwisko Kawka) i jej męża Andrzeja Szuberta.

Cała trójka działała w kluczborskiej „Solidarności” i ją tworzyła. Byli zaangażowani w wydawanie podziemnego biuletynu „Nad Stobrawą”. Powód Gleich oczekuje przeprosin na łamach opolskiej „Gazety Wyborczej” od pozwanych Szubertów i domaga się ich oświadczenia, w którym mają przeprosić za twierdzenia zawarte w szeregu publikacji internetowych, jakoby „Ryszard Gleich był tajnym i świadomym współpracownikiem organów bezpieczeństwa PRL są nieprawdziwe i nie polegają na prawdzie”. Oprócz tego powód, oczekuje w ramach przeprosin, przekazania 50 000 zł na cel społeczny wraz z odsetkami i pokrycia kosztów sądowych. Oczywiście pozwani się z tym nie zgadzają. Strony wezwały swoich świadków – powód Wojciecha Gilewicza, Zbigniewa Bereszyńskiego i syna Rafała Gleicha, natomiast państwo Szubertowie powołali Wiesława Ukleję. Wszyscy się stawili na rozprawę i zostali wysłuchani przez sędzinę. Powoda reprezentował adwokat Marcin Medyk, a pozwanych bronił mecenas Henryk Stysiak. Ze znanych osób wśród publiczności przysłuchujących się procesie można było spotkać Stanisława Jałowieckiego, byłego europosła PO [uznany przez SN jako kłamca lustracyjny. Europejski Trybunał Praw Człowieka jednak uznał, że Polska nie zagwarantowała mu wystarczającego prawa do obrony podczas jego procesu lustracyjnego], Antoniego Klusika z Opolskiego Stowarzyszenia Pamięci Narodowej.

Tylko pozornie mogłoby się wydawać, że to błaha sprawa opisująca już dawno zapomniane czasy „I Solidarności”. Jednak jak się okazało podczas zeznań świadków, ta sprawa to obraz tego, co skrywają akta IPN i przykład na złożoność ludzkich charakterów, postaw i ocen kto tak naprawdę był bohaterem w tamtych trudnych czasach.

Dla porządku czytania sprawy uwaga wstępna. Biuletyn kluczborski „Nad Stobrawą” był wydawany przez dwie samodzielne i niezależne grupy. Od jesieni 1980 r. do 13 grudnia 1981 r. przez Ryszarda Gleicha, Wojciecha Gilewicza i inne osoby. Była to działalność legalna w tamtym czasie. Natomiast od stycznia 1982 r. była to działalność Bożeny Kawki, która redagowała w czasie stanu wojennego, działalność podziemna. Natomiast w kwietniu 1982 r.  jest krótki epizod z wydaniem biuletynu z życzeniami dla Wojciecha Gilewicza. To jedno wznowienie, zostało zakończone aresztowaniem Ryszarda Gleicha.

Sprawę prowadziła sędzia Sądu Okręgowego Izabela Bogusz, która wyraził tylko zgodę na nagrywanie, tego procesu przez NGO.

Jako pierwszy zeznawał świadek Wojciech Gilewicz (67 l.) z Kluczborka – prawnik, który znał w tamtych czasach strony postępowania. [dop. red.: w zasobach IPN zarejestrowany jako Tajny Współpracownik SB o czym mowa późniejszych zeznaniach, w latach 70 był kierownikiem Wydziału Spraw Wewnętrznych w Urzędzie Powiatowym w Krapkowicach] Sąd pytał o tę znajomość. Gilewicz zeznał, że Ryszarda Gleicha poznał jesienią 1980 r. przy zakładaniu MKZ NSZZ „Solidarność”. „Razem redagowaliśmy informator związkowy „Nad Stobrawą”, który wyszedł późną jesienią 1980 r.”– stwierdził. Z jego zeznań wynika, że w tamtym czasie były grupki działaczy, a nie zorganizowana działalność podziemna. Nawet wszyscy się nie znali. W jednej z takich grup działała Bożna Kawka (dziś Szubert), która wydawała biuletyn „Nad Stobrawą”. Sam Gilewicz do tej grupy nie należał. Jak twierdzi, aby zmylić SB inna grupa, którą reprezentował on i Gleich, wydawała kolejny numer pisma, co miało sprawić wrażenie, że ta sama grupa wydaje pismo podziemne, pomimo aresztowań. Z zeznań Gilewicza nie można było się dowiedzieć dlaczego zaraz po wprowadzeniu stanu wojennego już w wigilię 1981 r. R. Gleich został zwolniony z więzienia. Sam świadek Gilewicz wyszedł w styczniu 1982 r. Reprezentując powoda Gleicha, opowiadał o jego roli w „Solidarności” sugerując, że pełnił on kluczową w rolę w całym systemie wydawania biuletynu. Nawet znalazł „profesjonalną” i związkową drukarnię w Warszawie. Na co dzień Gleich miał kontakt z dwiema osobami, które znał Gilewicz, na wypadek aresztowania. Biuletyn przestał być wydawany przez Gleicha, gdy został zmuszony przez żonę do wyjazdu do Niemiec. Żona natomiast była indagowana przez oficera SB, kpt. Ciempkę. Jak się dowiedzieliśmy, żona miała tego dość i kazała mu wyjechać, chociaż sama kraju opuścić nie mogła. Jak zauważa Gilewicz – „trzeba pamiętać, że Gleich w okresie stalinowskim kilka lat przesiedział i został zwolniony za czasów Gomułki. Uciekając do Niemiec pozostawił kontakty do drukarni Jerzemu Deptule i swojemu synowi Rafałowi. Kiedy wszyscy wyjechali, przestano wydawać biuletyn”. Okazało się, że powód z pozwanymi nie wchodził w skład redakcji. Gilewicz pytany o kpt. Ciempkę, przyznał, że nie miał z nim osobistych kontaktów i słynął w tamtym czasie z niechęci do „Solidarności”. Natomiast słyszał od Gleicha o dwóch lub trzech jego spotkaniach z tym funkcjonariuszem SB. Kpt. Ciempka podejrzewał, że Gleich stoi na czele grupy konspiracyjnej. Gilewicz stwierdził, że Gleich rozmawiał z SB na temat obcych wywiadów i, że były to jakieś „bzdury” – tak oceniał Gilewicz kontakty Glaicha z SB. Dodał też, że „Gleich był zwolennikiem gry z SB i przyjął taktykę – spotykać się z nimi i wprowadzać ich w błąd”. Na pytanie mecenasa Medyka od kiedy wie, że powód był zarejestrowany jako TW w aktach SB odpowiedział, że wie o tym od samego Ryszarda Gleicha, który się śmiał z tego i nie traktował tego poważnie. Na pytanie, czy Gleich był zmuszany do podpisywania jakiś deklaracji Gilewicz stwierdził – „nie przypominam sobie, czy o tym mówił”. Padło też pytanie jak został powód potraktowany, gdy się dowiedzieli o fakcie zarejestrowania go przez SB w latach 80. Świadek Gilewicz odpowiedział: „jestem przekonany, że inni też wiedzieli”. Na pytanie – czy powód coś mówił o zobowiązaniu wobec SB? – padła krótka odpowiedź: „nie przypominam sobie”. Kolejne pytanie ze strony mecenasa Medyka o współpracę Gleicha z SB odpowiedział, że: „nigdy tego nie traktowaliśmy poważnie. Gdyby był agentem to wskazałby piszących do biuletynu czy drukarnię (..) Dopiero obecnie w Internecie znajdują się informacje, że był agentem i jest straszną kreaturą. To padło na podatny grunt, bo jak wiadomo wszyscy byli działaczami Solidarności” – ironizował na koniec Gilewicz. W tym momencie sąd zapytał świadka, czy ma kogoś konkretnie na myśli? Gilewicz odpowiedział, że nie ma nikogo konkretnego, a pozwana (Bożena Szubert) na pewno była działaczką „Solidarności”. Konkludując Gilewcz stwierdził, że „pozytywny obraz Gleicha został obecnie zamazany”. Pytany przez mecenasa Stysiaka o kontakty Gleicha z Polonią Niemiecka i Austriacką, Gilewicz odpowiada: „Wiem o tym teraz, wtedy nie wiedziałem”. Pytany o to, jak zareagował na wiadomość, że „Nad Stobrawą” był wydawany przez inną grupę podziemnej kluczborskiej „Solidarności” odpowiedział: „cieszyliśmy się tylko ubolewaliśmy, że to nie my byliśmy pierwsi”. Na koniec pytany o tym czy wiedział, że R. Gleich powiadomił SB w wydawaniu biuletynu „Nad Stobrawą”, odpowiedział: „nie informował mnie i nie sądzę by to zrobił” – nie rozwijając tematu na tym zakończyło się przesłuchanie świadka Gilewicza.

Jako kolejny świadek zeznawał Zbigniew Bereszyński (55 lat) – „wyuczony zawód, to mgr chemii”. Jak przyznał, po części znał strony postępowania i aktualnie prowadzi własną działalność badawczą, a wcześniej działając w „Solidarności” zetknął się z Andrzejem Szubertem w okresie internowania, gdzie przebywali w jednym ośrodku odosobnienia w Nysie. Po zwolnieniu z internowania nie miał nic wspólnego z pozwanym. Nie znał żony Szuberta oraz Gleicha. Wiedział o powodzie, że jest członkiem Zarządu Regionu Opolskiej „Solidarności”. – „Ja działałem w Opolu, a on w Kluczborku” – stwierdził świadek wezwany przez stronę powodową. Bereszyński znał natomiast Wojciecha Gilewicza z zespołu redakcyjnego „Prawdy”, w którym też był.

Na pytanie sądu od kiedy zna sprawę konfliktu między stronami – odpowiada, że od 2006 r., kiedy to na konferencji w Opolu wygłosił referat nt. „Solidarności” w Kluczborku. Po tej konferencji nawiązał kontakt za pośrednictwem Antoniego Klusika (siedzący na sali rozpraw i uważnie się przysłuchujący zeznaniom Bereszyńskiego) z Szubertami. Tekst referatu Bereszyński później, jak oznajmi, uzupełnił o ich relacje i opublikował na ich stronie. Jak dodał, został później wciągnięty w konflikt.

„Ponieważ jest pan historykiem, czy wie Pan, czy swoją działalność R. Gleich doprowadził do jakiejś „wsypy”, aresztowania z działaczy „Solidarności”? – pytał mecenas powoda Medyk, chcąc w ten sposób podnieść autorytet świadka w oczach sądu. Bereszyński odpowiedział, że zna akta dotyczące TW „Renek”, którym ma być Ryszard Gleich (co de facto obecnie świadek podważa, choć początkowo tak twierdził mowa o tym w innych zeznaniach). Opisuje jak to się sprawa zaczęła we wrześniu 2008 r. i jak został, jak to określił „zaatakowany na forach internetowych” przez Andrzeja Szuberta, że manipuluje historią, gdyż nie ujawnił TW „Renek”. Bereszyński bronił się, że wtedy jeszcze nie znał akt z IPN, które dostał dopiero w październiku 2009 r. Po tej informacji sędzina Sądu Okręgowego w Opolu dopytywała się, czy z tych akt wynika, że Glaich współpracował. Według wiedzy Bereszyńskiego „przekazywane przez Gleicha informacje SB nie przeszkadzały w działalności opozycyjnej”. W swoim artykule na lokalnych stronach „Gazety Wyborczej” Bereszyński opisywał sprawę „TW Renek”, z których wynika, że był zarejestrowany, ale nie, że współpracował z SB. Mecenas powoda pytał o dawnych działaczy „Solidarności” jak zareagowali na tę informację – zdenerwowany Zbigniew Bereszyński stwierdził, że był „opluwany i szkalowany” na forach internetowych. To stwierdzenie Bereszyński powtarzał podczas zeznania jak mantrę, przy każdej okazji.

Pierwsze pytanie mecenasa Stysiaka, obrońcy pozwanych, dotyczyło tego, na jakiej podstawie Bereszyński uważa się za historyka (przecież sam zeznał na początku, że jest mgr chemii). Bereszyński od razu, wyraźnie zdenerwowany, odpowiedział, że tą tematyką zajmuje się od 5 lat, a w ogóle historią – od 10 lat, kiedy to po raz pierwszy opublikowano jego tekst. Podczas udzielania odpowiedzi schylił się i wyjął ze swojej torby książkę – pracę zbiorową wydaną przez IPN „NSZZ Solidarność 1980-89”, którą przekazał wysokiemu sądowi. W spisie treści sędzina odnalazła art. poświęcony NSZZ Solidarność Region Opolski. Bereszyński dodał, dla podkreślenia swojego autorytetu, że jednym z redaktorów naukowych publikacji był dr Łukasz Kamiński, obecny Prezes IPN. Kolejne pytanie mecenasa Stysiaka dotyczyło tego, z jakiś źródeł korzysta w swoich badaniach nad historią? Bereszyński stwierdził, że robi kwerendą archiwalną i spisuje relacje świadków. „Skąd wiedza o kluczborskiej opozycji, w której Pan nie działał?” – pytał mecenas. Bereszyński w odpowiedzi wymienia sygnatury akt 0064/504, 00605/1028. Kolejne pytanie dotyczyło tego, na jakiej podstawie świadek uważa, że Ryszard Gleich nie współpracował z SB. Tu Bereszyński odpowiedział, że z badań akt IPN, z których wynika, że nie przekazywał istotnych informacji pomocnych w zwalczaniu opozycji kluczborskiej. Jako przykład podał, że w grudniu 1983 r. ujawnił się w ramach amnestii Andrzej Zuba, który zeznał, że w okresie zimowym stanu wojennego został zaangażowany do działalności konspiracyjnej, a jego warsztat rzemieślniczy służył do przechowywania i kolportażu materiałów. I jak kwituje „Dopiero wtedy się dowiedzieli [SB], że taka działalność była prowadzona”. „Jakie są w takim razie kryteria według Pana zarejestrowania przez SB, czy notatka sporządzona przez funkcjonariusza służb jest takim dowodem?” – dopytywał Stysiak Bereszyńskiego. Sąd wkracza w pytanie i prosi o sprecyzowanie, którą notatkę mecenas ma na myśli. Po chwili szukania dowiadujemy się, że adwokatowi chodziło o notatkę z 3 marca 1982 r. podpisaną przez Andrzeja Mikołajewa, w której jest mowa o wdrożeniu akcji pod kryptonimem „Skorpion” oraz notatkę podpisaną przez kpt. Ciempkę. Bereszyński przyznał od razu, że zna te dokumenty i podkreślił, że te akurat są „bardzo wątpliwej wiarygodności”. Potwierdzeniem tego ma być to, że TW „Renek” miał otrzymał zadanie kontaktu z Hładką i innymi członkami Zarządu Regionu [Solidarności], celem wysondowania ich postaw. Tak sformułowane zadanie według Bereszyńskiego jest bezsensowne, bo Hładko nie był członkiem ZR! Na dodatek ”był w tym czasie internowany w Darłówku i został zwolniony w lipcu w 1982 r. Takie zadanie było bezsensowne” – stwierdził magister chemii. Kolejne pytanie dotyczyło tego, czy świadek wie, że R. Gleich podpisał zobowiązanie do współpracy z SB? Według Bereszyńskiego Gleich nie podpisał zobowiązania do współpracy z SB. Podpisał jedynie zobowiązanie do udzielania pomocy organom kontrwywiadu w zakresie obronności kraju, a to zasadnicza różnica! (Po tych słowach sąd upomniana obecnego na sali rozpraw Antoniego Klusika z Opolskiego Stowarzyszenia Pamięci Narodowej i prosi o nie komentowanie – Klusik nie mógł bowiem wytrzymać i parsknął śmiechem). Kontynuując Bereszyński pytany o dokument z 16.01.1982 r. odnośnie notatki sporządzonej z wizyty Stanisława Jałowieckiego [dop. red. obecny osobiście na sali rozpraw i przysłuchujący się zeznaniom Bereszyńskiego] w Kluczborku przyznał, że jest on mu znany. Kolejny raz podważył wiarygodność dokumentów SB jakoby były tam prawdziwe informacje. Dowodem tego jest fakt, że w notatce jest napisane, że miał przebywać 9 stycznia 1982 r. tylko 3 godziny, a był 3 dni w Kluczborku. Mecenas Stysiak dopytywał ironicznie Bereszyńskiego o informacje udzielane przez TW „Renek” o Łysiaku, Żylińskim, Hładce i pytał, czy nie mają nic wspólnego z obronnością? Zdenerwowany widocznie świadek powoda stwierdził kolejny raz, że te z kolei dokumenty, czyli donosy na kolegów nie są wiarygodne. Potwierdzeniem tego ma być fakt, że w IPN są też inne zeznania o podobnej treści, co miałoby wskazywać na to, że ta informacja była bezużyteczna dla SB, a R. Gleich znalazł się na pierwszym miejscu w charakterze podejrzanego. Mecenas pozwanych spytał, czy znana jest mu treść e-maila z 23.11.2008 r. skierowanego przez Bereszyńskiego do Andrzej Szuberta, w którym zacytował część jego treści: „napisałem tylko to, co mogło o Tobie dobrze świadczyć i żonie nie pisałem wszystkiego”. Świadek potwierdził, że jest autorem tego e-maila, wierzył w tamtym czasie w ich dobrą wolę. Potem miał się przekonać w bolesny sposób, że jest inaczej i „zostałem zmieszany z błotem, byłem szantażowany [przez A. Szuberta], że mnie opluje, co później zrobił” – zakończył zdenerwowany. Chcąc wykazać brak obiektywizmu świadka Bereszyńskiego, mecenas Stysiak spytał czym się kierował przy ocenie Grzegorza Fraszka twierdząc, że był współpracownikiem SB. Bereszyński odparł, że ujawnił tylko informację, że był zarejestrowany. Natomiast na podstawie jakich dowodów się kierował tym, że Krzysztof Skrzypczaka był TW „Krzysztof” – odparł, że „dysponował własnoręcznie podpisanym dokumentami”. Po tym pytaniu zakończono przesłuchanie świadka i zasądzono kilkuminutową przerwę w rozprawie, po której został wezwany Rafał Gleich, syn powoda.

Świadek Rafał Gleich ma 53 lata, z wykształcenia jest technikiem ekonomistą i na co dzień mieszka w Niemczech. W interesującym nas czasie świadek pracował w Famaku, w Kluczborku. Tam nawiązał kontakt na prośbę ojca z „Solidarnością”, którą on tworzył w Zespole Szkół Zawodowych nr 1. Pytany przez sędzinę opowiedział, że zajmował się stroną techniczną wydawanego razem z ojcem biuletynu „Nad Stobrawą”, który był jego pierwszym redaktorem naczelnym. Jak się dowiedzieliśmy, spotkania redakcyjne odbywały się w domu przy ul. Plebiscytowej. „Podczas wprowadzenia stanu wojennego, ojca aresztowano i wypuszczono w tym samym roku na wigilię. Z opowiadań mamy wiem, że jej grożono, że jeśli ojciec się nie wycofa, to będzie miał kłopoty” – opowiedział. Groźby te miał osobiście przekazywać kpt. Ciempka. Nawet wg relacji przesłuchiwanego, kapitan SB sugerował, że jak się wycofa z działalności podziemnej, to zostanie Przewodniczącym Rady Miasta [wtedy chodziło zapewne o Miejską Radę Narodową – TK]. Po stanie wojennym kpt. Ciempka zniknął z Kluczborka. Według świadka, po aresztowaniu Bożeny Kawki (po mężu Szubert), zaczęły się wezwania na policję. Aresztowano ją w lutym 1983 r. Na pytanie kiedy świadek się dowiedział, że ojciec był zarejestrowany przez SB, pada odpowiedź, że od ojca w 2008 r., który takie insynuacje miał otrzymać od Szubertów. Natomiast sam świadek pamiętał jedno zdarzenie, a mianowicie jak ojciec wrócił z przesłuchania i powiedział, że coś tam podpisał i żartował z tego. Mecenas Stysiak, obrońca pozwanych, gdy zapytał czy składanie przez ojca życzeń imieninowych Wojciechowi Gilewiczowi, czy to było odpowiedzialne działanie, syn dziś uznał ten fakt za „głupotę ojca”.

Na tym przesłuchanie świadka się zakończyło. Jako ostatni świadek zeznawał Wiesław Ukleja – mgr inż. mechanik samochodowy, a w tamtym czasie działacz opozycyjny blisko związanym z „Solidarnością”. Jak się dowiedzieliśmy, Ukleja pozwanego Andrzeja Szuberta zna osobiście od 1981 r. Natomiast Ryszarda Gleicha znał tylko z widzenia. 31. 08. 1981 r. Szubert pojawił się na Górze św. Anny i tam go poznał „jako osobę o zbliżonych poglądach politycznych”. Dopiero w 1983 r. świadek dowiedział się o Bożenie Kawce, dziś Szubert. A to dlatego, że znał się z prawnikami m.in. Lechem Adamczykiem z Oleśnicy, który deklarował się bronić opozycjonistów. Wcześniej wiedział tylko o wydawanym biuletynie „Nad Stobrawą”. Jego wiedza na ten temat została uzupełniona przez jej przyszłego męża Andrzeja w lutym 1982 r. podczas internowania w Nysie. Bożena Kawka wydawała przez 1,5 roku prasę z luźno związanymi ludźmi z konspiracji i traktowana była jako legenda działalności konspiracyjnej w Kluczborku.

Na pytanie kiedy pojawił się konflikt między stronami i kto był inicjatorem Ukleja zeznał, że szczególnie historia kluczborskiej „Solidarności” go nie interesowała. Dopiero jego uwagę zwrócił atak na świadka ze strony Andrzeja Szuberta i obecnego świadka powoda Zbigniewa Bereszyńskiego w 2007 r. Czy Bożena Szubert pana informowała o fałszowaniu historii kluczborskiej „Solidarności”? – pytał Stysiak. „Tak drogą mailową Bożena Szubert mnie informowała ale dopiero po ukazaniu się art. napisanego przez obecnego na sali świadka Zbigniewa Bereszyńskiego pt. „Opór społeczny” oraz enuncjacjach związanych opublikowaniem kserokopii dokumentu podpisanego przez Ryszarda Gleicha zobowiązującego do współpracy z SB jako TW „Renek”. Wtedy to czuła się w obowiązku ujawnić dokumenty współpracy. Bożenie Szubert odbiera się prawo do występowania na kartach historii, a w to miejsce propaguje się tajnych współpracowników TW „Piast”, czyli świadek Wojciech Gilewicz i TW „Renek”, czyli powód Ryszard Gleich jako osób prowadzących podwójną grę. Dlatego przedstawiła dokumenty współpracy, które uzyskała z IPN. Upubliczniła donosy składane przez R. Gleicha. Większość tych dokumentów widziałem w kserokopiach, m.in.: raporty funkcjonariusz Habrasiewicza, który skłonił do współpracy w oparciu o wcześniejsze jego donosy dotyczące Polonii zamieszkałej w Wiedniu. Łącznie tych raportów było 8-9” – usłyszeliśmy.

Czy wie świadek kiedy R. Gleich podpisał zobowiązanie współpracy z SB? – dopytywał mecenas pozwanych. „Końcem listopada 1981 r., bodajże 29 listopada co wskazuje na znaczny stopień dobrowolności tego aktu” – zeznał Ukleja. Dlaczego? – pyta sędzina. „W tym czasie trwał wówczas festiwal „Solidarności”, który chronił przed ewentualnymi represjami i namowami do współpracy” – powiedział. W jaki sposób pozwany A. Szubert został zaatakowany przez R. Gleicha? – pytał prawnik. „Został nazwany „donosicielem” i „gnojem” przez powoda oraz jego współpracowników, którym był TW „Piast”, czyli Wojciech Gilewicz. Bereszyński natomiast nie chciał się nikomu narażać i sondował opinie, gdy został zaatakowany wraz z pozwanym. Wysyłał e-maile i zapytania do śp. Eugeniusza Głowickiego, by dowiedzieć się dlaczego środowisko zaatakowało A. Szuberta. W tym momencie jeszcze trwała współpraca pomiędzy świadkiem a pozwanym” – powiedział Ukleja. Kolejne pytanie mecenasa dotyczyło tego, jak to się stało, że świadek Bereszyński zajął przeciwną stronę w stosunku do A. Szuberta. Ukleja odpowiedział, że zmiana tego stanowiska i oceny przez Bereszyńskiego jest związana z chęcią pozyskania środków finansowych przez Zarząd Regionu „Solidarność” na publikację książki, do której się przymierzał świadek, by nie narażać się dotychczasowym przeciwnikom pisanej przez siebie publikacji.

Jaką pozycję miał Andrzej Szubert w Solidarność? – pytał dalej adwokat. „Według mnie świadek Bereszyński, bardzo sprytnie i podstępnie dobierał sobie dalszych sprzymierzeńców, aby przekonać, że jego publikacja nie budzi kontrowersji i nie wywoła później procesów” – usłyszeliśmy. Czy coś wiadomo panu na temat Krzysztofa Skrzypczaka? – pyta dalej. „Świadek Bereszyński upublicznił fakt współpracy Skrzypczaka TW ps. „Krzysztof” insynuując, że osoba ta blokuje finansowanie jego publikacji oraz cały Zarząd Regionu. To jest jeden z przykładów manipulowania przez świadka Bereszyńskiego faktami” – zeznał Ukleja. Czy mógłby pan wymienić inne przykłady? – w odpowiedzi możemy usłyszeć upublicznienie wpisu przez Bereszyńskiego pana Grzegorza Fraszka, którego umieszczono w tym wpisie pod ps. TW „Radca” bez żadnych dodatkowych dokumentów. Bereszyński zdaniem świadka Uklei insynuował wpływ rzekomego tajnego współpracownika Grzegorza Fraszka na Andrzeja Szuberta oraz na środowisko Opolskiego Stowarzyszenia Pamięci Narodowej. Wpływ ten miał jakoby zniekształcać prawdę o Ryszardzie Gleichu. Świadek Ukleja stwierdził, że środowisko OSPN nie utrzymuje żadnych kontaktów z Grzegorzem Fraszkiem. Kolejne pytanie dotyczyło oceny przez świadka Ukleję wiarygodności dokumentów o TW „Renek”. „W oparciu o swoją wiedzę i wielokrotny kontakt z funkcjonariuszami SB uważam, że akta te mają wysoki stopień wiarygodności i osobiście nie zetknąłem się z jaskrawymi przekłamaniami w swojej teczce jak i teczkach kolegów” – stwierdził. Jakie doświadczenie w kontaktach z funkcjonariuszami ma świadek Ukleja, czy był aresztowany? – pytał adwokat Stysiak. Ukleja opowiedział, że jako 16-latek w 1973 r. był po raz pierwszy zatrzymywany, a potem był wielokrotnie przesłuchiwany i zatrzymywany na 24 czy 48 godzin, aż do 1981 r., gdy był internowany. Czy kiedykolwiek Służba Bezpieczeństwa składała panu propozycję współpracy? – pyta adwokat. „Po raz pierwszy gdy miałem 16 lat funkcjonariusz SB sugerował możliwość spotykania się na neutralnym gruncie i dawał do zrozumienia, że jest przedstawicielem Ministerstwa Obrony Narodowej, że chodzi tu o ważne sprawy obronność i wagi państwowej. Oczywiście odmówiłem – to było oczywiste dla mnie, że pod jedną i drugą instytucją kryje się policja polityczna, służąca do walki z opozycją” – zeznał.

Potem przejmuje pałeczkę adwokat powoda, który pyta Ukleję, czy zapoznawał się z teczką osobową w IPN pana R. Gleicha? Zanim odpowiedział zdemaskował intencję pytającego, gdyż nie ma prawa dostępu do takich dokumentów. „Widziałem kserokopie dokumentów. Pokazała mi je pozwana Bożena Szubert przy okazji rozpoczęcia tego procesu” – powiedział. Na pytanie „Czy były przeciwko panu podejmowane jakieś działania przez kpt. Ciempkę?” – odpowiedział: nie, ale nazwisko jest mi znane z relacji śp. Eugeniusz Głowickiego, który mówił, że funkcjonariusze spotykali się działaczami „Solidarności” i mówił, że w tak małym miasteczku jak Kluczbork „żyją z nimi na stopie biesiadnej i towarzyskiej”.- tak podsumował i zakończył swoje zeznanie ostatni świadek tego dnia Wiesław Ukleja.

Po tym przesłuchaniu świadków sędzina wyznaczyła termin kolejnej rozprawy, która ma się odbyć 21 października o godz. 9.00 w sali 107 Sądu Okręgowego w Opolu. Mają być wówczas przesłuchani świadkowie Kazimierz Ciempka, kapitan SB pojawiający się wielokrotnie w zeznaniach świadków oraz Bożena Szubert.

Autor: Tomasz Kwiatek