Chadecy chcą powrotu w Łodzi ulicy upamiętniającej posła na Sejm Ustawodawczy II RP Aleksandra Napiórkowskiego. Zginął w walce z bolszewikami w 1920 roku

Zastępca Naczelnego

rzecznik ZChR Paweł Czyż

– Zwróciłem się do prezydent Łodzi Hanny Zdanowskiej i przewodniczącego tamtejszej rady miasta Marcina Gołaszewskiego z petycją o zmianę ulicy Stanisława Przybyszewskiego na posła II RP Aleksandra Napiórkowskiego w 100. rocznicę jego śmierci. Ulica bohaterskiego posła na Sejm Ustawodawczy II RP, który zginął jako polityk PPS w walce z bolszewikami w dniu 18 sierpnia 1920 roku, istniała w tym mieście w latach 1920-1940 i 1945-1952. Obecnego patrona tej ulicy wymyślono w 1990 roku, aby dostosować nazwę do zmieniających się czasów, bo między 1952 a 1990 rokiem ulica upamiętniała komunistycznego działacza Stefana Przybyszewskiego. Trzy dekady prowizorki wystarczy i zamiast nadal upamiętniać przedwojennego skandalistę Stanisława Przybyszewskiego, który nie był z tym miastem związany – moim zdaniem – należy powrócić do przedwojennej nazwy – mówi NGO rzecznik prasowy Zarządu Głównego Zjednoczenia Chrześcijańskich Rodzin, Paweł Czyż.

W czasie studiów w 1910 Napiórkowski wstąpił do Związku Strzeleckiego. Działał też w Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej (późniejsza Unia Stowarzyszeń Polskiej Młodzieży Niepodległościowej, „Filarecja” – organizacja skupiająca młodzież opowiadającą się za ideologią PPS – Frakcji Rewolucyjnej, do której należał). Zaangażowany w działalność organizacji niepodległościowych został podczas wakacji 1914 skierowany na kurs Związku Strzeleckiego w Galicji. Pod pseudonimem Kordian wstąpił w szeregi Pierwszej Kompanii Kadrowej, wraz z którą jako podoficer przekroczył granice Królestwa Polskiego. Jako podoficer służył w 1 kompanii 3 batalionu 1 pułku. Potem w charakterze zwykłego żołnierza przeniósł się 20 stycznia 1915 do 1 Pułku Ułanów. Awansował do stopnia kaprala, wachmistrza, a w październiku 1916 do stopnia chorążego, będąc jednocześnie komendantem plutonu 5 szwadronu. Brał udział m.in. w walkach o Kielce, w kampanii nad Styrem i Stochodem. Za udział na polu bitwy otrzymał prawo do noszenia odznaki „Za wierną służbę” przyznaną przez Józefa Piłsudskiego. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 został internowany w Szczypiornie, skąd uciekł rozpoczynając nielegalną działalność w szeregach PPS. Z polecenia Feliksa Perla w grudniu 1917 został skierowany pod nazwiskiem Olkowski do Łodzi.

Foto za Facebook

Napiórkowski, ps. Stefan, został przewodniczącym Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS współpracując z Antonim Purtalem – redaktorem pism „Łodzianin” i „Wezwanie”. W marcu 1918 doprowadził do połączenia związków zawodowych drzewnych oraz szewców, pozbawiając wpływów SDKPiL oraz PPS-Lewicy. Organizował strajki robotnicze, m.in. strajk protestacyjny przeciw oddaniu ziemi chełmskiej Ukrainie w pokoju Brzeskim.  Był organizatorem i pierwszym dowódcą Milicji Ludowej i uczestnikiem rozbrajania Niemców w listopadzie 1918. W czasie wyborów parlamentarnych w styczniu 1919 wybrany na posła do Sejmu Ustawodawczego. Wszedł w skład komisji administracji i komisji wojskowej, był też sekretarzem klubu sejmowego PPS (Związku Polskich Posłów Socjalistycznych). W maju 1920 na XVII Kongresie PPS wybrano go na członka Rady Naczelnej oraz na członka Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS. Pod koniec 1919 zainicjował wydawanie w Łodzi „Dziennika Robotniczego”, pełniąc nadal funkcję przewodniczącego Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS. Był także łódzkim korespondentem „Nowej Gazety” w Warszawie.

W lutym 1920 Aleksander Napiórkowski zawarł związek małżeński z Wiktorią Alicją z Wysznackich (1894–1982), z zawodu nauczycielką, w latach 1924–1927 radną Rady Miejskiej w Łodzi, organizatorką tajnych kompletów w Łodzi podczas okupacji hitlerowskiej, zasłużoną działaczką oświatową i społeczną. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w połowie 1920 w czasie ofensywy Armii Czerwonej PPS współtworzył Rząd Obrony Narodowej i uczestniczył w obronie kraju. Napiórkowski 13 lipca 1920 wstąpił do Wojska Polskiego. W randze porucznika – trafił najpierw do 1 Pułku Szwoleżerów, a potem do 108 Pułku Ułanów w VIII Brygadzie Jazdy.

Ciężko ranny 18 sierpnia 1920 podczas szarży szwadronu ułanów, którym dowodził na pozycje bolszewickie pod Ciechanowem. Zmarł tego samego dnia wskutek ran.  Wiadomość o śmierci dotarła do Sejmu 28 października 1920. Marszałek Sejmu Wojciech Trąmpczyński, otwierając posiedzenie w dniu 29 października 1920 poświęcił swe wystąpienie Napiórkowskiemu stwierdzając, „(…) zginął jak żył, w sumiennym spełnieniu obowiązku wobec Ojczyzny. Jego piękna karta życiowa nieodłącznie pozostanie związana z historią pierwszego Sejmu Polskiego”. Pośmiertnie awansowany do stopnia rotmistrza, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1921), Krzyżem Niepodległości z Mieczami oraz Krzyżem Walecznych.

Początkowo został on pochowany na cmentarzu w Modlinie, natomiast 12 listopada 1920 na wniosek PPS ekshumowany na Stary Cmentarz w Łodzi, gdzie ze zbiórki społecznej wystawiono mu interesujący nagrobek dłuta rzeźbiarza Władysława Czaplińskiego. Inskrypcja na grobie mówiąca o śmierci Napiórkowskiego: broniąc Ojczyzny przed najazdem bolszewickim została zniszczona w 1950; w 2000 odtworzona staraniem Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem w Łodzi. W 1950 roku po upaństwowieniu szkół miejskich władze oświatowe usunęły żonę Aleksandra Napiórkowskiego Alicję ze stanowiska kierownika szkoły. Prawdziwą przyczyną była odmowa ze strony Napiórkowskiej usunięcia inskrypcji z grobu jej męża – Aleksandra Napiórkowskiego, która brzmiała: broniąc Ojczyzny przed najazdem bolszewickim poległ zaszczytnie w szarży ułańskiej pod Ciechanowem 18 VIII 1920 r. ”

– napisali chadecy w swojej petycji do władz Łodzi przypominając sylwetkę Aleksandra Napiórkowskiego.

Piotr Galicki

Komentarze są zamknięte