Niezależna Gazeta Obywatelska

Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. (Dz.U. 2017r. poz. 1566, ze zm.) wprowadza nowe zasady gospodarowania zasobami wodnymi w Polsce.

Od 1 stycznia 2018 roku wydawanie pozwoleń wodnoprawnych, przyjmowanie zgłoszeń wodnoprawnych, przeprowadzanie ocen wodnoprawnych oraz wydawanie decyzji dotyczących zwolnienia z zakazów obowiązujących na obszarach szczególnego zagrożenia, będzie należeć do kompetencji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Również zadania związane z legalizacją urządzeń wodnych oraz przywróceniem poprzedniej funkcji urządzenia wodnego, a także w sprawie nakładania obowiązku utrzymywania urządzeń melioracji wodnych, z dniem 1 stycznia 2018r. stają się kompetencją Wód Polskich

Ustawa wprowadza m.in. następujące zmiany:

utworzenie Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie
Z dniem 1 stycznia 2018 roku rozpoczyna działalność nowa instytucja zarządzająca krajową gospodarką wodną – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie.
W skład Wód Polskich wchodzą: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej z siedzibą w Warszawie, regionalne zarządy gospodarki wodnej z siedzibami w: Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Lublinie, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie i we Wrocławiu, zarządy zlewni oraz nadzory wodne. W Opolu będzie filia nadzoru wodnego oraz Zarząd Zlewni, ponadto teren Opola będzie podlegać pod Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach. Podstawowym źródłem finansowania Wód Polskich będą przede wszystkim wpływy z opłat z tytułu usług wodnych i z opłat podwyższonych generowanych w obszarze gospodarki wodnej, ponadto (między innymi) opłaty związane z gospodarowaniem mieniem Skarbu Państwa, w tym wodami i gruntami nimi pokrytymi, wpływy z wykonywania działalności gospodarczej, polegającej na wykonywaniu działań w zakresie gospodarki wodnej.

Obowiązki Wód Polskich
Wody Polskie realizują obowiązki związane, zarówno z utrzymaniem wód, jak i sporządzaniem stosownych dokumentów o charakterze planistycznym i strategicznym, zadania z zakresu nadzoru, kontroli, monitoringu, związane z wydawaniem zgód administracyjnych, w tym przyjmowaniem zgłoszeń i wydawaniem pozwoleń wodnoprawnych. Nastąpi istotna zmiana kompetencji funkcjonujących dziś organów administracji. Poza urzędami marszałkowskimi i starostwami, zmiany te obejmą także urzędy wojewódzkie, przewidywane jest bowiem poszerzenie kompetencji wojewodów. Dotyczy to przede wszystkim ich zadań związanych z wprowadzeniem stanu klęski żywiołowej i stanów nadzwyczajnych (ograniczenia korzystania z wód). Wojewoda przejąć ma także zadania dotyczące ustanawiania stref ochronnych ujęć wód, ustanawiania zbiorników ochronnych wód śródlądowych oraz przyjmowanie planów utrzymania wód.

realizacja usług wodnych i ponoszenie opłat
Usługi wodne polegać mają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód.

W zakresie usług wodnych mieścić się będzie między innymi:

pobór wód podziemnych lub powierzchniowych;
uzdatnianie wód podziemnych i powierzchniowych oraz ich dystrybucję, odbiór i oczyszczanie ścieków;
wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi (a także do urządzeń wodnych),
korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej;
odprowadzanie do wód – wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast;
trwałe odwadnianie gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych, a także odprowadzanie do wód – wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast.
Opłaty za usługi wodne będą naliczane przez Wody Polskie, za:

pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych;
wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;
odprowadzanie do wód:
wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast,
wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast;
pobór wód podziemnych i wód powierzchniowych na potrzeby chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych;
wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych.
Opłaty za usługi wodne będą naliczane przez wójtów, burmistrzów i prezydentów, za:

zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej. Opłaty tej nie ponosi się za jezdnie dróg publicznych oraz drogi kolejowe, z których wody opadowe lub roztopowe są odprowadzane do wód lub do ziemi przy pomocy urządzeń wodnych umożliwiających retencję lub infiltrację tych wód. Opłaty tej nie ponoszą kościoły i inne związki wyznaniowe;
wydobywanie z wód powierzchniowych, w tym z morskich wód wewnętrznych wraz z wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej oraz wód morza terytorialnego, kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu.
Zlikwidowane zostaną obowiązujące obecnie zwolnienia z opłat (za korzystanie ze środowiska) z tytułu poboru wód (na potrzeby energetyki, nawadniania oraz chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych). Opłaty za usługi wodne składać się będą (w zależności od przyczyny ich wnoszenia) z tzw. opłaty stałej i zmiennej. Wysokość opłaty stałej (za pobór wód podziemnych, pobór wód powierzchniowych, odprowadzanie do wód, wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast oraz wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast, a także za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi) ustalana ma być przez Wody Polskie i przekazywana podmiotom zobowiązanym do ich ponoszenie w formie informacji rocznej. Wysokość opłaty uwzględniać będzie ilości wód, ścieków wskazane w pozwoleniach wodnoprawnych. Opłata ta ma być wnoszona na rachunek Wód Polskich przez zobowiązany do tego podmiot w 4 równych ratach kwartalnych nie później niż do końca miesiąca po upływie każdego kwartału. Opłata zmienna naliczana będzie zależnie od ilości pobranej wody ilości i jakości odprowadzonych ścieków, ilości odprowadzanych wód do wód, dla okresów kwartalnych. Ilość pobranych wód lub ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, ustalana ma być na podstawie odczytu wskazań przyrządów pomiarowych lub na podstawie danych z systemów pomiarowych. Konieczne będzie zapewnienie odrębnego pomiaru poboru wód podziemnych i powierzchniowych, w sytuacji pobierania wód do różnych celów lub potrzeb, będzie konieczne zapewnienie odrębnego pomiaru ilości wody pobieranej dla tych celów lub potrzeb. Odczytu dokonywać będą pracownicy Wód Polskich. Wysokość w/w opłaty za usługi wodne określają Wody Polskie, które przekazywać będą podmiotom obowiązanym do jej ponoszenia informację zawierającą także sposób obliczenia tej opłaty. Podmioty ponoszące opłaty będą zobowiązane je wnosić w terminie 14 dni od dnia, w którym doręczono im informację.

Nowy poszerzony system zgód administracyjnych
Ustawa przewiduje następujące formy podstawowych zgód administracyjnych opisanych jako zgody wodnoprawne:

wydanie pozwolenia wodnoprawnego;
przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego;
wydanie oceny wodnoprawnej;
wydanie decyzji, zwolnień z zakazów dotyczących odpowiednio gromadzenia i lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią poruszania się pojazdami w wodach powierzchniowych oraz po gruntach pokrytych wodami oraz chroniących wały przeciwpowodziowe.
Zasady wydawania pozwoleń wodnoprawnych i przyjmowania zgłoszeń wodnoprawnych nie ulegną znaczącym zmianom. Nowość stanowić ma przepis wskazujący, kiedy w trakcie legalizacji przedsięwzięcia (przed jakimi innymi decyzjami, zgłoszeniami) ma być wydane pozwolenie wodnoprawne lub dokonane zgłoszenie wodnoprawne.

Nowy element stanowi konieczność uzyskania oceny wodnoprawnej, która ma być wymagana w przypadku planowanego podjęcia inwestycji lub działania mogącego wpłynąć na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, o których mowa w ustawie. W praktyce jest to decyzja administracyjna, odrębna od pozwolenia wodnoprawnego czy innych decyzji związanych z korzystaniem ze środowiska, której uzyskanie jest wymagane przed przystąpieniem do realizacji niektórych przedsięwzięć, mogących oddziaływać na środowisko wodne. Rodzaje inwestycji i działań wymagających oceny wodnoprawnej zostaną określone w drodze rozporządzenia Ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej.

Co istotne, ustawa wyłącza obowiązek uzyskania oceny wodnoprawnej w przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2017r. poz. 1405, ze zm.). W tym przypadku ocenę wodnoprawną zastępuje się decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach oraz decyzją, przed której wydaniem jest przeprowadzana ponowna ocena oddziaływania na środowisko – o ile taka ocena jest w przypadku danego przedsięwzięcia przeprowadzana.

Ocenę wydaje się w drodze decyzji na wniosek podmiotu planującego realizację danej inwestycji lub działania. W postępowaniu o wydanie oceny wodnoprawnej właściwy organ bada wpływ planowanego przedsięwzięcia na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych. Ocena zostanie wydana, jeżeli dane przedsięwzięcie w ogóle nie wpływa na tę możliwość lub gdy jego wpływ jest korzystny. Z kolei, w przypadku oddziaływania negatywnego organ wyda decyzję dopiero po spełnieniu przez wnioskodawcę szczególnych warunków. Wnioskodawca musi wykazać podjęcie wszelkich działań w celu łagodzenia skutków negatywnego oddziaływania na stan wód, a także istnienie nadrzędnego interesu publicznego oraz korzyści związanych z realizacją inwestycji (przeważających nad korzyściami związanymi z osiągnięciem celów środowiskowych). Wymagane jest, żeby korzyści te nie mogły zostać osiągnięte przy zastosowaniu innych działań. Jeżeli wnioskodawca wykaże, że spełniono powyższe przesłanki, to ocena wodnoprawna zostanie wydana. W przeciwnym razie organ odmówi jej wydania.

Nowa ustawa przewiduje ponadto wydawanie stosownych deklaracji zgodności z celami środowiskowymi (w formule zaświadczenia), na potrzeby sporządzania wniosków o współfinansowanie istotnej części inwestycji w zakresie gospodarki wodnej ze środków budżetu Unii Europejskiej przez organ odpowiedzialny za gospodarkę wodną w rozumieniu art. 3 ust. 2 Ramowej Dyrektywy Wodnej.

W zakresie wydawania oceny wodnoprawnej i innych zgód wodnoprawnych, a także wydawania deklaracji zgodności z celami środowiskowymi, właściwe są organy Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

link do ustawy Prawo wodne

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001566/U/D20171566Lj.pdf

oprac. WuEs