Napiszę krótko. 23 sierpnia 1939 roku III Rzesza i ZSRR zawarły pakt Ribbentrop – Mołotow. Już w trakcie trwania II wojny światowej, 28 września 1939, kiedy doszło do spotkania nacierających z zachodu Niemców z nacierającą ze wschodu Armią Czerwoną doszło do doprecyzowania postanowień niemiecko-sowieckich. Podpisano w Moskwie niemiecko-radziecki traktat o granicach i przyjaźni zwany drugim układem Ribbentrop-Mołotow. Zatem oba państwa tym samym stały się okupantami.
Następcą prawnym III Rzeszy jest Republika Federalna Niemiec, a za ZSRR odpowiada Federacja Rosyjska. Szef MON Antoni Macierewicz słusznie zwrócił uwagę na możliwość uzyskania reperacji za efekty ich napaści na Polskę 1 września 1939 roku. Jednak skoro uznajemy napad ZSRR na Polskę z 17 września 1939 roku za obiektywny fakt historyczny to reparacje należą się nam również od drugiego agresora. Wszystko byłoby łatwiejsze, gdyby środowisko lewicy solidarnościowej – typu późniejszego ROAD/UD – nie oszukało śp. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego. Otóż, obiecano w/w w grudniu 1990 roku, że ten przekaże insygnia władzy prezydenckiej II RP Lechowi Wałęsie w zamian za jasne nawiązanie do ciągłości prawnej II RP z III RP. Dopiero, gdy prezydent Kaczorowski przybył do Warszawy poinformowano go, że taki akt nawiązania do ciągłości nie nastąpi. Drugim momentem, który dziś utrudnia rozwiązanie m.in. kwestii reparacji było odrzucenie przez Sejm RP I kadencji w pierwszym czytaniu projektu ustawy „o restytucji niepodległości”, w którym KPN proponował nawiązanie w art. 3 i 4 do ciągłości prawnej z II RP. W efekcie tamtego projektu nie byłoby mowy o zobowiązaniach wynikających z decyzji władz PRL, np. rzekomej deklaracji z 1953 roku w sprawie niemieckich reparacji czy uznania długów zaciągniętych przez komunistów. Zgodnie projektem ustawy „o restytucji niepodległości”, cyt.
(…) Art. 3. [przegląd umów międzynarodowych i aktów prawnych z czasów PRL]
§ 1. Zachowuje się moc wszystkich ustaw oraz ratyfikowanych umów międzynarodowych i opartych o nie aktów prawnych, powstałych przed dniem uchwalenia obecnej ustawy, chyba że w przeciągu najbliższych siedemdziesięciu siedmiu tygodni uchwałą sejmową zostaną one uznane za nieważne od samego początku w całości lub części, lub zawarte w nich przepisy będą zmienione przez ustawę. W wypadkach szczególnych Sejm może potwierdzić moc prawną danego aktu.
§ 2. Nieważne z mocy prawa są wszystkie akty, które z przyczyn politycznych uchylały przepisy ustaw karnych w celu zapewnienia bezkarności osobom, związanym z organami władzy.
§ 3. Uznanie za nieważną ustawy lub dekretu powoduje nieważność aktów prawnych i decyzji wykonawczych, opartych o daną ustawę czy dekret, chyba że nowa ustawa postanowi inaczej.
§ 4. Pozostają w mocy akty nadania ziemi z reformy rolnej oraz nadanie ziemi osobom osiedlającym się na terenach, które przed 1 września 1939 r. nie były częścią terytorium RP oraz ukształtowany na podstawie tych nadań stan prawny.
§ 5. Sejm rozstrzygnie drogą ustawy o ważności i zakresie obowiązywania wszystkich aktów prawnych dotyczących nacjonalizacji bądź wywłaszczenia własności prywatnej obywateli polskich, oraz o unieważnieniu nabycia wartości majątkowych na mocy aktów uznanych za nieważne, albo z naruszeniem prawa, albo przez wykorzystanie stanowiska państwowego lub politycznego, albo w inny sposób z wyraźny uszczerbkiem interesu publicznego.
§ 6. Potwierdza się nietykalność legalnie nabytego majątku. Nie dotyczy to majątku uzyskanego na podstawie przepisów wykonawczych niezgodnych z postanowieniami prawa, albo wydanych na podstawie aktów prawnych, w trybie przewidzianym niniejszą ustawą uznanych za nieważne.
Art. 4. [rozwinięcie – Nadzwyczajna Komisja Sejmowa]
§ 1. Powołuje się Nadzwyczajną Komisję Sejmową w celu dokonania przeglądu wszystkich ustaw i dekretów, wydanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, oraz wszystkich umów i zobowiązań międzynarodowych, podjętych bądź podpisanych i ratyfikowanych przed 27 października 1991 – i wystąpienie z wnioskiem o uznanie ich za nieważne bądź potwierdzenie ich ważności. (…)”.
Jak wynika z w/w projektowanych w 1992 roku przepisów nawet kwestia reprywatyzacji mogła zostać szybko rozwiązana!
Wracając do reperacji za agresję i okupację naszego terytorium przez ZSRR. Rosja ponosi wprost odpowiedzialność za setki tysięcy zabitych, okaleczonych, wywiezionych i zaginionych obywateli II RP. Armia Czerwona ograbiła do 22 czerwca 1941 roku wiele polskich miast, wiele majątku firmowego, osobistego i publicznego. Ponownie grabież Armia Czerwona rozpoczęła wraz z wejściem w granice II RP w 1944 roku. Dla przykładu, już po zajęciu Katowic 27 stycznia 1945 roku, ta armia wypaliła centrum tego miasta i prowadziła swoje mordy i gwałty. Podobne dantejskie sceny miały miejsce w wielu miastach, które do 1 września 1939 roku leżały w granicach II RP.
Zatem są podstawy dla żądania reparacji od obu agresorów. Tego wymaga przyzwoitość oraz pamięć dla ofiar zbrodniczego nazizmu i komunizmu. Za zaniedbania utrudniające dochodzenie różnych roszczeń z lat 90-tych XX wieku ktoś jednak odpowiada …
Adam Słomka
Przewodniczący KPN-NIEZŁOMNI,
koordynator Centrum Ścigania Zbrodniarzy Komunistycznych i Faszystowskich,
poseł na Sejm RP I,II,III kadencji