Niezależna Gazeta Obywatelska

Po doniesieniach o możliwej likwidacji konkursów na stanowiska kierownicze w samorządach poprosiliśmy o komentarz przedstawiciela samorządu i eksperta od prawa samorządowego. Obaj – Stefan Płażek i Wadim Tyszkiewicz – zgodzili się co do tego, że obecny model naboru kadr należy usprawnić, a nie go całkowicie eliminować. Obsadzanie stanowisk kierowniczych w drodze powołań i odwołań może zostać uznane za niekonstytucyjne, a zarazem obniżyć jakość pracy samych urzędników.

– Nigdy nie myślałem, że będziemy wracali do komunizmu. Bo to są komunistyczne metody – tak prezydent Nowej Soli Wadim Tyszkiewicz komentuje doniesienia o możliwej likwidacji konkursów na stanowiska kierownicze w urzędach samorządowych. Jak podaje „Dziennik Gazeta Prawna” przygotowywany projekt ustawy o służbie publicznej zakłada, że stanowiska kierownicze w całej administracji państwowej miałyby być obsadzane w trybie powołań i odwołań. I choć Kancelaria Premiera wyraźnie zaznaczyła, że doniesienia są spekulacją autora (klik!) temat wymaga przynajmniej poważnego komentarza.

– Jeśli kadry w samorządach będą dobierane według klucza partyjnego, to nie wróży to niczego dobrego. Dobór pracowników powinien być elastyczny, ale ta elastyczność powinna się jednak mieścić w pewnych granicach – ocenia Tyszkiewicz.

Pytanie, czy w tych granicach mieści się jednak ustawianie konkursów? I nie chodzi tu o subiektywne odczucie w takiej czy innej, pojedynczej sprawie, ale o dane, jakie np. w roku 2010 przyniósł raport Najwyższej Izby Kontroli. Ta stwierdziła, że aż trzy czwarte samorządów (trzy czwarte!) źle przeprowadza nabory urzędników, a co gorsza większość z nich robi to celowo (celowo!).

– Świadomie majstruje przy procedurach konkursowych i manipuluje wynikami – tak by stanowiska dostawali „sami swoi” – podkreślił wówczas NIK.

W kontekście ówczesnych ustaleń można więc zapytać, czy likwidacja konkursów nie będzie po prostu likwidacją pewnej fikcji i usankcjonowaniem (a przy okazji usprawnieniem) tego, co i tak wszak się dzieje.

– To gigantyczne uproszczenie. Jeżeli w jakiś samorządach dochodziło do ustawiania konkursów, to nie można od razu mówić, że tak się działo w całej Polsce. Mówienie o ustawianych konkursach, to dla polityków pretekst do ich likwidacji. Bo to politykom przeszkadzają konkursy. Ja się ich nie boję – broni obecnego stanu rzeczy prezydent Nowej Soli.

Podobnie uważa dr Stefan Płażek z Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

– Czy konkursy z samej swej istoty są złe? Nie, przecież od lat z powodzeniem funkcjonują w różnych systemach. Zresztą nawet argument o tym, że są one omijane stanowi de facto dowód na to, że działają. A skoro tak, to zamiast je likwidować, lepiej je usprawnić – radzi dr Płażek. Ostrzega też, że ewentualne przeforsowanie zapisu o powoływaniu i odwoływaniu kadry kierowniczej w samorządach, przy jednoczesnym pozostawieniu konkursów dla pracowników niższego szczebla może zostać uznane za niekonstytucyjne (art. 60 Konstytucji mówi, że „Obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach”), a ponadto pogorszy jakość pracy samych urzędników.

– Bo skoro wyższych urzędników można będzie w każdej chwili odwołać, to gwarancji swej pozycji będą oni upatrywać w budowaniu nieformalnych układów z centrum decyzyjnym. A z drugiej strony, jak w takiej sytuacji pracownicy niższego szczebla mieliby ich szanować? – pyta dr Płażek. I wreszcie, last but not least, zwraca też uwagę, że taka zmiana może obecnej ekipie rządzącej przynieść więcej strat niż korzyści – samorządy wojewódzkie i lokalne wcale nie są bowiem zdominowane przez PiS, więc nie samorządowcy tej partii podejmowaliby ewentualne decyzje o powoływaniach i odwoływaniach. Co więcej taka furtka mogłaby zostać wykorzystana, aby „wyczyścić” urzędy samorządowe z sympatyków tej partii.

– Tych ludzi czekać może „śmierć” za sprawą PiS-owskiej ustawy – zwraca uwagę dr Płażek.

za www.portalsamorzadowy.pl

W.S