Niezależna Gazeta Obywatelska

Przywódcą spisku, który doprowadził do wybuchu powstania listopadowego, był Piotr Wysocki, który 29 listopada 1830 r. mając 33 lata doprowdził do wybuchu narodowego zrywu. Był porucznikiem piechoty, instruktorem w Szkole Podchorążych. W powstaniu adiutant naczelnego wodza. Walczył pod Wawrem, Grochowem, Dobrem, Okuniewem i na Wołyniu. Otrzymał krzyż złoty Virtuti Militari. Awansowany do stopnia pułkownika. Ranny w obronie warszawskiej Woli, dostał się do niewoli rosyjskiej. Więziony w Bobrujsku, Zamościu i Warszawie, trzykrotnie skazywany na karę śmierci przez powieszenie, którą mu zamieniono na 20 lat zesłania do Aleksandrowska pod Irkuckiem na Syberii. Za próbę ucieczki z zesłania skazany na karę 1500 kijów i katorgę w kopalniach miedzi w Nerczyńsku, gdzie ćwierć wieku pracował przykuty do taczki. W 1857 amnestionowany. Wrócił do kraju z zakazem zbliżania się do Warszawy. Zmarł w Warce w 1875 roku.

* * *
Żadne powstanie polskie nie zasłużyło sobie na napis: „usque ad finem”. Lecz cóż z tego wnosić? – pytał parę lat po upadku powstania Maurycy Mochnacki w książce, która i dziś powinna być lekturą obowiązkową każdego polskiego patrioty. – Mamyż wrazić w samych siebie to przekonanie, iż nigdy nie uda się nam doprowadzić do końca co zaczniemy? W kraju naszym powszechne jest przekonanie, żeśmy zawsze ulegali przemocy. To zdanie błądzi. Kłamie. Nie masz przemocy dla kilkunastu milionów, wśród najniepomyślniejszych nawet okoliczności.
A w trakcie powstania ten sam autor uczył i ostrzegał, że …zasadą w sprawie restauracji polskiego narodu jest jego przeszłość historyczna, której teraz żadną miarą, ani się wyrzec, ani w niepamięć puścić nie możemy. Dzisiejszym dziełem naszym jest dzieło odzyskania. Jest to akt narodowej pamięci ocuconej w nocy 29 listopada z długiego letargu. …nowej nie improwizujemy Polski, ale z grobu wywołujemy Ojczyznę… wygrzebujemy z gruzów starożytną budowlę, której części zebrać w jedną całość, potem zaś naprawić i tylko wewnątrz inaczej urządzić potrzeba.

* * *
Jest na Targówku ulica Wysockiego, na Ochocie ulica Mochnackiego. Nabielak i Goszczyński mają swoje ulice na Mokotowie, ale pozostali belwederczycy – nie.
Gdy 182 lata temu po nieudanej akcji na Belweder szli Traktem Królewskim w stronę Starego Miasta i Arsenału, Warszawa początkowo obojętnie przyjmowała ich nawoływania do powstania. A i dziś pamięta o nich jak przez mgłę. Warszawiakom niewiele mówią nazwiska większej części tej małej garstki dzielnych, którzy odważyli się rzucić wyzwanie dumie moskiewskich carów i w Noc Listopadową uderzyć na Belweder, potem walczyć i krwawić na polach bitewnych Warszawy, Wilna i Wołynia, a na koniec cierpieć i umierać za niepodległą Polskę na emigracyjnej tułaczce.
Gorzko brzmią słowa potomka powstańców, cytowane parę lat temu przez Jacka Kowalskiego: położyli życie po to, żeby teraz tacy zdrajcy rządzili Rzecząpospolitą.
Cóż, nie byli komunistami w służbie Moskwy, takimi jak Brun, Ferst, Walter, Modzelewski i parę tuzinów innych, którzy do dziś mają w Warszawie ulice swojego imienia

Więcej na www.dakowski.pl