Niezależna Gazeta Obywatelska

Prezentujemy w całości stanowisko – odpowiedź Związku Pocztowego na ankietę skierowaną przez Ministerstwo Gospodarki do przedsiębiorców polskich w celu podsumowania 10 lat obecności Polski w Unii Europejskiej.

Kluczową, z punktu widzenia rynku usług pocztowych w Polsce, rolę odegrał przebieg wdrożenia do krajowego porządku prawnego dyrektywy 2008/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty (Dz.Urz. UE L 52 z 27.02.2008, s. 3, z późn. zm.) (zwanej dalej III dyrektywą pocztową).

Celem nowelizacji Prawa pocztowego było doprowadzenie do przyjęcia rozstrzygnięć uwalniających sektor pocztowy w Polsce od formalnych ograniczeń i barier oraz dokończenie, rozpoczętego w roku 1997 w krajach członkowskich Unii Europejskiej, procesu stopniowej liberalizacji rynku usług pocztowych, a także zdefiniowania zasad jego funkcjonowania po pełnym otwarciu na konkurencję, tj. zniesieniu obszaru usług, jakie mogły być wcześniej zastrzeżone dla operatora świadczącego usługi powszechne w ramach obowiązku nałożonego przez państwo.

III dyrektywa pocztowa określiła ostateczny termin harmonizacji rynku pocztowego według zasad przyjętych przez organy wspólnotowe na dzień 31 grudnia 2010 r., zobowiązując państwa członkowskie do wprowadzenia, najpóźniej z tą datą przepisów krajowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania jej celów. III dyrektywa pocztowa stworzyła jednocześnie państwom nowo członkowskim Unii Europejskiej, takim jak Rzeczpospolita Polska, na zasadzie odstępstwa, możliwość przesunięcia tego terminu do dnia 31 grudnia 2012 r. Polska, mając na względzie uwarunkowania krajowego rynku pocztowego, skorzystała z tej opcji, dokonując stosownego zgłoszenia Komisji Europejskiej celem przeprowadzenia – jak uzasadniano – restrukturyzacji operatora publicznego oraz wypracowania dobrego prawa regulującego działalność rynku pocztowego.

W ocenie Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Niepublicznych Operatorów Pocztowych (dalej jako OZPNOP) przyjęte w dniu 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz.U. 2012, poz. 1529, dalej jako Ustawa) stanowi „podwójny” delikt legislacyjny, czyli niewykonanie we wskazanych wyżej okresach (co potwierdzają bezspornie zawarte w Ustawie dyspozycje) oraz nienależyte wykonanie (na co wskazują wprost, podobnie jak w poprzednim przypadku, zawarte w Ustawie delegacje) obowiązku wdrożenia III dyrektywy pocztowej.

Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest nie tylko utrzymanie uprzywilejowanej pozycji (ustanowienie praw wyłącznych bądź specjalnych) dotychczasowego dominanta, który z dniem 1 stycznia 2013 r. uzyskał status operatora wyznaczonego, lecz również szereg innych wątpliwości natury formalno-prawnej dotyczących bieżącej praktyki eksploatacji pocztowej oraz zastosowania obowiązujących przepisów, a także przede wszystkim ograniczenie konkurencyjności tego rynku ze stratą dla Konsumenta. Zastrzeżeń, które stanowią – w efekcie deliktu legislacyjnego – stały element debaty publicznej oraz są przedmiotem zawiadomień operatorów pocztowych o podejrzenie praktyk niezgodnych z m.in. Prawem pocztowym oraz aktami prawnymi powiązanymi do instytucji państwa takich jak Urząd Komunikacji Elektronicznej, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, czy Urzędy Skarbowe. W konsekwencji należy stwierdzić, że główne cele III dyrektywy pocztowej nie zostały osiągnięte, a proces uwolnienia rynku pocztowego w Polsce ma charakter pozorny. Najpoważniejsze naruszenia przepisów unijnych w polskim Prawie pocztowym obrazuje załączona prezentacja Prawo pocztowe a III dyrektywa pocztowa. Ocena działania regulacji i jej zgodności z prawem europejskim stanowiąca przedmiot wystąpienia dr Rafała Zgorzelskiego, prezesa Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Niepublicznych Operatorów Pocztowych podczas zorganizowanej w Warszawie w dniu 26 listopada 2013 r. przez Adventure Consulting Sp. z o.o. Konferencji Rynek usług pocztowych w Polsce.

Oczywistą korzyścią, dla użytkowników sektora pocztowego w Polsce, z wdrożenia III dyrektywy pocztowej do krajowego porządku prawnego było zniesienie obszaru zastrzeżonego (obsługa przesyłek poniżej i o wadze równej 50 g) dla monopolisty oraz częściowa deregulacja przepisów umożliwiająca poszerzenie obszarów rynku objętych trybem konkurencji, w tym w zakresie obsługi przesyłek podlegających zasadom i trybom doręczeń na warunkach specjalnych.

Zdaniem OZPNOP na poziomie Wspólnoty powinny zostać przyjęte przepisy, tj. IV dyrektywa pocztowa, które stanowiłyby przegląd i podsumowanie dotychczasowego procesu uwolnienia rynku usług pocztowych oraz jego harmonizacji w państwach Unii Europejskiej, a także wyznaczyły nowe kierunki działań, w związku z rozwojem innowacyjnych technologii, w tym handlu elektronicznego, celem głębszego zintegrowania rynku. Regulacje te powinny uwzględniać też mechanizmy weryfikacyjne oraz kontrolne umożliwiające sprawną egzekucję od państw członkowskich przyjętych przez Wspólnotę wiążących założeń oraz gwarantować pełną niezależność organów regulacyjnych w poszczególnych krajach Unii Europejskiej.

dr Rafał Zgorzelski

Prezes Ogólnopolskiego Związku Pracodawców