2 grudnia 1789 r. podczas Sejmu Czteroletniego ulicami Warszawy przeszła czarna procesja złożona z przedstawicieli 141 miast królewskich, aby upomnieć się o prawa dla stanu mieszczańskiego. Ubrani na czarno delegaci pod przewodem prezydenta Warszawy JanaDekerta (który był również bogatym kupcem) przeszli ulicami stolicy pod Zamek Królewski, miejsce obrad Sejmu Czteroletniego, gdzie złożyli na ręce króla Stanisława Augusta Poniatowskiego petycję, domagającą się przyznania praw publicznych dla mieszczan. W 1793 r. rządy konfederacji targowickiej zniosły to prawo.
Manifestacja przyczyniła się do powołania przez sejm specjalnej komisji do spraw reformy ustroju, której prace zakończyły się w 18 kwietnia 1791 r. uchwaleniem prawa o miastach. Za inspiratorów tej akcji uważa się Hugona Kołłątaja (1750-1812) oraz Jana Dekerta (1738-1790), który 27 listopada 1789 r. w Warszawie zorganizował spotkanie przedstawicieli miast królewskich Rzeczypospolitej i doprowadził do podpisania memoriału do króla, który wręczono władcy 2 grudnia podczas czarnej procesji.