Niezależna Gazeta Obywatelska

Dziś mija 93. rocznica urodzin Ryszarda Kaczorowskiego. Ostatni Prezydent RP na Uchodźstwie urodził się 26 listopada 1919 r. w Białymstoku. Zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie lotniczej rządowego Tu-154 w Smoleńsku, w drodze na uroczystości upamiętniające ludobójstwo w Katyniu.

Od najmłodszych lat należał do harcerstwa. Po zajęciu Białegostoku przez Armię Czerwoną tworzył Szare Szeregi, gdzie pełnił funkcję komendanta okręgu białostockiego. Był łącznikiem między Szarymi Szeregami a Komendantem Związku Walki Zbrojnej. 17 lipca 1940 r. został aresztowany przez NKWD i był więziony w Białymstoku oraz w Mińsku, gdzie po dwudniowym procesie 1 lutego 1941 r. skazany został na karę śmierci przez Najwyższy Sąd Białoruskiej Republiki Radzieckiej. Po stu dniach pobytu w celi śmierci 10 maja sąd ZSRR zamienił wyrok na dziesięć lat łagrów. Wywieziono go na Kołymę. Odzyskał wolność po podpisaniu układu Sikorski-Majski. W marcu 1942 r. Kaczorowski wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR formowanej przez generała Andersa. Przeszedł szlak bojowy 2 Korpusu, walcząc m.in. pod Monte Cassino. Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył Szkołę Handlu Zagranicznego. Przez 35 lat pracował jako księgowy.

Kaczorowski aktywnie działał w ZHP na emigracji. Był naczelnikiem Harcerzy w latach 1955–1967, a następnie przewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego na uchodźstwie w latach 1967–1988. Działał na forum Rady Narodowej (parlament emigracyjny). W 1986 r. w rządzie na emigracji Edwarda Szczepanika został ministrem do spraw krajowych. 25 stycznia 1988 r. Prezydent RP, Kazimierz Sabbat, na podstawie artykułu 24 Konstytucji RP z 23 kwietnia 1935 r., wyznaczył go na „następcę Prezydenta Rzeczypospolitej na wypadek opróżnienia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości”. 19 lipca 1989 r., po nagłej śmierci Kazimierza Sabbata, objął po nim urząd prezydenta. Był ostatnim Prezydentem RP na Uchodźstwie. 22 grudnia 1990 r. złożył urząd na ręce nowo zaprzysiężonego Prezydenta RP Lecha Wałęsy i na Zamku Królewskim w Warszawie uroczyście przekazał mu insygnia władzy państwowej. Nadal mieszkał w Londynie, jednak często przebywał w Polsce, gdzie uczestniczył i patronował wielu wydarzeniom. Otrzymał wiele odznaczeń i wyróżnień, w tym m.in. mianowany przez królową Elżbietę II honorowym kawalerem I klasy (Rycerzem Krzyża Wielkiego) brytyjskiego Orderu św. Michała i św. Jerzego, a przez Jana Pawła II odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Piusa IX. Zginął na służbie w drodze do Katynia. Na skutek pomyłki jego zwłoki zostały zamienione, a drugi pogrzeb, bez udziału władz, odbył się 3 listopada 2012 r. w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.

 Oprac. TK