Niezależna Gazeta Obywatelska

We Wronowie, w gminie Lewin Brzeski, przed wsią, w pobliżu założenia pałacowo-parkowego, znajduje się cmentarz ewangelicki z nagrobkami z XVIII i XIX w. Jest on jednym z najlepiej zachowanych licznych niegdyś cmentarzy ewangelickich w gminie Lewin Brzeski. Cmentarze ewangelickie, dziś już zdewastowane, znajdują się również w Stroszowicach i Nowej Wsi Małej w gminie Lewin Brzeski.

Ewangelicy z Wronowa należeli do parafii ewangelickiej w Lewinie Brzeskiej, która w okresie największego rozwoju liczyła ok. 4600 wiernych, mieszkających w mieście, jaki w 12 sąsiednich wioskach. Po II wojnie światowej sytuacja ewangelików była tragiczna, gdyż utożsamiano wyznanie z narodowością – funkcjonował niesprawiedliwy stereotyp „ewangelik – Niemiec”. Ci, którzy przeżyli w większości zostali wywiezieni do Niemiec. W powojennym państwie polskim wszyscy ewangelicy zostali organizacyjnie skupieni w Kościele Ewangelicko-Augsburskim z Konsystorzem w Warszawie.

Wiele parafii przestało istnieć. Na Śląsku Opolskim ewangelikom odebrano ok. 30 kościołów i wiele innych obiektów kościelnych. Mienie ewangelików traktowane było jako poniemieckie i najczęściej zostało przejęte przez komunistów. Po wielu staraniach ewangelicy (jeszcze w latach 40. XX w.) zostali uznani za kontynuatora Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w II Rzeczypospolitej i wprowadzono nowy podziała administracyjny, który, z drobnymi poprawkami, funkcjonuje do dzisiaj. Wiele cmentarzy ewangelickich zostało zniszczonych w latach 70. XX w.

Fundacja Dla Dziedzictwa