Niezależna Gazeta Obywatelska

Zdzisław Kraus ps. „Andrus” urodził się 7 grudnia 1926 roku w Krakowie. Był synem Alojzego, chorążego Wojska Polskiego i Zofii z domu Wadowskiej. Naukę rozpoczął w Szkole Powszechnej im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie Podgórzu, a ukończył w Czechowicach, dokąd w 1937 r. przeprowadził się wraz z rodzicami.

W lutym 1942 roku wstąpił w szeregi  Organizacji Wojskowej – Korpusu Bezpieczeństwa ppor. Tadeusza Mazurkiewicza „Odrowąża”, „Boruty” i przyjął pseudonim „Krakus”. W sierpniu 1944 r. na rozkaz „Boruty” opuścił oddział, nawiązując kontakt z komórką AK por. Władysława Niemczyka „Lisa” z terenu Czechowic. Pełnił w niej funkcję łącznika.

Po ujęciu „Lisa” przez sowietów i wywiezieni go do Związku Sowieckiegow lutym 1945 roku kierownictwo w grupie objął Bronisław Glapiak ps. „Ryś”, „Bor”.

Prawdopodobnie z jego rozkazu w marcu 1945 Kraus wstąpił do MO w Starym Bielsku. Tam przekazywał swojemu dowódcy z partyzantki amunicję dla organizacji, sprawozdania z bieżącej sytuacji w terenie i informacje o składzie osobowym Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Obawiając się dekonspiracji, w maju 1945 r. zdezerterował z MO, opuszczając posterunek w Starym Bielsku i wrócił do oddziału Glapiaka. W końcu lipca 1945 r., po nieporozumieniach z Glapiakiem, opuścił jego grupę, po czym nawiązał kontakt z Antonim Kwiczałą „Majem” i Janem Przewoźnikiem „Rysiem”. Dzięki ich pośrednictwu, prawdopodobnie jeszcze w tym samym miesiącu, spotkał się na Baraniej Górze z Henrykiem Flame. Po wstąpieniu  do jego oddziału, w sierpniu 1945 r. złożył przysięgę na wierność NSZ przed „Bartkiem” i jego zastępcą „Rysiem”, zmieniając pseudonim na „Andrus”. We wrześniu 1945 roku z rozkazu Flamego został przydzielony do oddziału pod dowództwem Józefa Kołodzieja „Wichury”, pełniąc funkcję jego zastępcy, a od października, gdy Kołodziej w jednej z potyczek został ranny, do połowy listopada – dowódcy oddziału.

 

Autor: Tomasz Greniuch