Maria Konopnicka napisała Rotę w 1908 r. w Cieszynie, pod wpływem oburzenia prześladowaniami polskości w zaborze pruskim. Pierwszy raz Rotę opublikowano w 1908 r. w „Przodownicy”. 13 stycznia 1910 r. wybitny polski kompozytor okresu Młodej Polski Feliks Nowowiejski skomponował muzykę do słów wiersza Marii Konopnickiej. Wiersz składa się z czterech zwrotek, z czego trzy stanowią kanon jednej z polskich pieśni patriotycznych pod tym samym tytułem, do której muzykę napisał Feliks Nowowiejski (1877-1946). Pieśń została po raz pierwszy wykonana publicznie przez kilkuset chórzystów z Krakowa, Górnego Śląska i innych terenów objętych zaborami 15 lipca 1910 r. w czasie uroczystości odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, zorganizowanej w rocznicę 500-lecia zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem. Połączonymi chórami z całej Polski dyrygował kompozytor Feliks Nowowiejski. Od tej pory dźwięki Roty rozbrzmiewały we wszystkich walkach narodowo-wyzwoleńczych – Powstaniach Śląskich, Wielkopolskim oraz w Legionach Piłsudskiego, na frontach wschodnim i zachodnim II wojny światowej.
Oprac. T.K