Niezależna Gazeta Obywatelska

Michał Czajkowski, vel Sadyk Pasza herbu Jastrzębiec urodził się 29 września 1804 r. w Halczyńcuna Wołyniu. Był działaczem niepodległościowym, pisarzem i poetą zaliczanym do szkoły ukraińskiej liryki polskiego romantyzmu.

Był synem Stanisława Czaykowskiego, podkomorzego żytomierskiego i Petroneli z Głębockich. Pochodził z rodziny Czajkowskich osiadłej od XVII w. na Ukrainie, wywodzącej się ze wsi Czajki. Ukończył szkołę w Berdyczowie, w 1828 r. rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Brał udział w powstaniu listopadowym jako dowódca oddziału Kozaków w regimencie kawalerii Karola Różyckiego. Po upadku powstania wyemigrował do Francji. W Paryżu związał się najpierw z Konfederacją Narodu Polskiego, a od 1838 r. ze stronnictwem Adama Czartoryskiego (tzw. Hotelem Lambert). Od 1841 r. przebywał w Konstantynopolu, jako oficjalny przedstawiciel Czartoryskiego. W 1850 r. przeszedł na służbę turecką i przyjął islam. Jako Mehmed Sadyk Effendi nadal działał dla sprawy polskiej i bałkańskiej. Podczas wojny krymskiej zorganizował formację kozaków sułtańskich, którymi dowodził w czasie kampanii w 1854 r. Po śmierci żony, Ludwiki Śniadeckiej, zaczął ulegać ideom panslawizmu. Zdymisjonowany w końcu 1872 r., przeszedł na przyznaną mu przez sułtana emeryturę. Gdy uzyskał amnestię carską w 1872 r. opuścił Turcję i w towarzystwie nowej żony, Greczynki Ireny Teoscolo, osiadł w Kijowie. Nawoływał do pojednania z Rosją i zjednoczenia wszystkich Słowian pod berłem cara Aleksandra II, ale nie zdołał osiągnąć na Ukrainie żadnych wpływów. Po roku starań osiadł w zakupionej z carskiego daru wiosce Borki i przestał zajmować się aktywnie polityką. Odebrał sobie życie strzałem z pistoletu 4 stycznia 1886 r. w Borkach pod Kozielcem na Ukrainie.

Czajkowski napisał m.in.: Powieści kozackie, Kirdżali , Stefan Czarniecki , Hetman Ukrainy, Owruczanin, Dziwne życia Polaków i Polek. W swojej twórczości poetyckiej Czajkowski wyrażał żywioły rządzące duszą kozaka, a więc popęd ku skrajności, umiłowanie wolności i namiętny temperament.