Niezależna Gazeta Obywatelska

Pałacyk myśliwski w Wiśle wybudowano w 1906 – 1907 z fundacji arcyksięcia cieszyńskiego Fryderyka Habsburga. Był to obiekt parterowy, modrzewiowy wzniesiony w karpacko-tyrolskim stylu według projektu Ernesta Altmanna. Budową zajęła się znana firma Eugeniusza Fuldy z Cieszyna. Obiekt składał się z dwóch skrzydeł złożonych na kształt litery „L”, każde o długości 37 m. Posiadał ok. 30 pokoi, dużą wieloboczną jadalnię ozdobioną góralskimi sprzętami, obszerny taras i werandę od frontu oraz pomieszczenia gospodarcze od tyłu. W pobliżu wzniesiono zabudowania gospodarcze, a do posesji doprowadzono drogę z doliny Czarnej Wisełki, przedłużoną wkrótce aż na przełęcz Szarculę. Arcyksiążę bywał w pałacyku głównie podczas polowań w baraniogórskich lasach. Jego gośćmi byli m. in. w 1915 r. cesarz niemiecki Wilhelm II z generałem Hindenburgiem, a także Karol I, cesarz Austrii z generałem Hötzendorfem.

Tuż po zakończeniu I wojny światowej i rozpadzie monarchii Habsburgów, w listopadzie 1918 r., około 200 miejscowych górali, w akcie zemsty za nadużycia arcyksiążęcej (w większości pochodzącej ze Styrii lub Tyrolu) służby leśnej, obszabrowało pałacyk. Wkrótce cieszyńskie majątki arcyksięcia znacjonalizowano. W odrodzonej Polsce pałacyk stał się własnością Ministerstwa Rolnictwa, które jednak nie miało pomysłu na jego zagospodarowanie. W 1927 r. Sejm autonomicznego województwa śląskiego na wniosek ówczesnego wojewody Michała Grażyńskiego uchwalił środki finansowe na remont obiektu i postanowił przeznaczyć go w darze na rezydencję prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Ten dar Śląska dla Polski miał być symbolem odzyskanej jedności Śląska z Polską i miejscem wypoczynku dla prezydentów RP. Remont pałacyku zakończono 23 grudnia 1927 r. Niestety obiekt spłonął całkowicie w niejasnych okolicznościach już w nocy z 23 na 24 grudnia 1927 r. Po pożarze pałacyku Sejm Śląski podjął decyzję o budowie nowego, bardziej reprezentacyjnego obiektu na rezydencję wypoczynkową dla prezydenta RP, jako dar Śląska i Ślązaków dla głowy państwa. Przeznaczył na to 2 mln zł z kasy województwa śląskiego. Przeprowadzono także zbiórki pieniężne. Do zaprojektowania nowej, w miejsce spalonego pałacyku, rezydencji zaproszono wybitnego krakowskiego architekta prof. Adolfa Szyszko-Bohusza, który w latach 1929-1931 zaprojektował modernistyczny obiekt. Pierwotnie budynki miały płaskie dachy, dopiero w 1938 r. dobudowano kryte miedzią dachy dwuspadowe. Do wykonania projektu wnętrz zaproszono prof. Andrzeja Pronaszkę oraz Włodzimierza Padlewskiego. W miejscu dawnego pałacyku myśliwskiego powstał Zamek Dolny, natomiast właściwa rezydencja postała nieco wyżej, na warstwicy łączącej Zadni Groń z Baranią Górą (łukowy kształt budynku odpowiada przebiegowi warstwicy), w miejscu z którego roztaczał się widok na widły Białej i Czarnej Wisełki (obecnie jest tu Jezioro Czerniańskie). 21 stycznia 1931 r., po przekazaniu przez Sejm Śląski prezydentowi RP (wówczas był nim Ignacy Mościcki), wykorzystywany był przez głowę państwa w celach wypoczynkowych. Dziś wyremontowany obiekt nadal pełni funkcję rezydencji prezydenta RP.

Autor: Fundacja „Dla Dziedzictwa”