Niezależna Gazeta Obywatelska

22 grudnia 1944 r. około godziny 15-tej oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) rozpoczęły otaczanie Toustobab, wsi w dawnym powiecie podhajeckim województwa tarnopolskiego, na terenach zajętych przez Armię Czerwoną. Ich liczebność Szczepan Siekierka, były żołnierz IB z tej miejscowości, ocenił na około 500 ludzi. Wykorzystano moment, kiedy około 30 uzbrojonych mężczyzn wyjechało ze wsi do gajówki po drewno. Po otoczeniu Toustobab napastnicy rozpoczęli ostrzał zabudowań pociskami zapalającymi, powodując pożary krytych strzechą chat. Następnie wtargnęli między domy i rozpoczęli mordowanie napotkanych Polaków bez względu na płeć i wiek. Zabijano rozstrzeliwując, paląc żywcem a także za pomocą siekier, wideł itp. narzędzi gospodarskich. Zdaniem świadków zdarzały się przypadki tortur (obdzieranie ze skóry, skalpowanie). Oprócz tego napastnicy przystąpili do rabunku mienia Polaków łącznie z inwentarzem. W zbrodni uczestniczyła także część ukraińskiej ludności wsi.

Polska ludność cywilna rzuciła się do ucieczki; także członkowie rosyjskiego batalionu (istriebitielnych batalionów; IB) zaczęli wycofywać w stronę kościoła, gdzie w efekcie schroniło się około 250 osób. UPA kilkakrotnie przypuszczała ataki na kościół, lecz zostały one odparte przez obrońców. Szturm trwał do godziny 1 w nocy, kiedy od strony Monasterzysk na odsiecz Polakom nadjechały wojska sowieckie, co spowodowało wycofanie się upowców. Wyruszył za nimi pościg, zakończony schwytaniem 40 z nich, w tym 2 dowódców kompanii, których powieszono.

W wyniku zbrodni w Toustobabach zginęło co najmniej 82 Polaków, w tym 16 żołnierzy IB. Atak UPA na Toustobaby był częścią większej akcji – w tym samym czasie zaatakowano pobliskie wsie Zawadówka i Korzowa, gdzie zginęło odpowiednio 47 i 15 Polaków. Wkrótce po napadzie ludność polska opuściła Toustobaby i przeniosła się do Monasterzysk, skąd była przesiedlana na tzw. Ziemie Odzyskane.

Więcej zob.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Czystka_etniczna_w_Ma%C5%82opolsce_Wschodniej

Oprac. TK