Niezależna Gazeta Obywatelska

Jerzy Bronisław Braun, ps. Bronisław Rogowski urodził się 1 września 1901 r. w Dąbrowie Tarnowskiej, zmarł 17 października 1975 r. w Rzymie. Był polskim pisarzem, działaczem politycznym, poetą, dramaturgiem, krytykiem literackim, publicystą, scenarzystą, filozofem, harcerzem, przewodniczącym Rady Jedności Narodowej od marca 1945 r. i ostatnim Delegatem Rządu na Kraj.

Jerzy Braun był synem Karola – prezesa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dąbrowie Tarnowskiej i Henryki z domu Miller komendantki Chorągwi Żeńskiej ZHP w Krakowie w latach 1926–1930. Miał rodzeństwo, braci Kazimierza i Juliusza, oraz siostrę Jadwigę. W rodzinnej Dąbrowie Tarnowskiej ukończył 4-klasową szkołę, a następnie był uczniem V Gimnazjum w Krakowie. Ostatecznie ukończył II Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie. W gimnazjum był członkiem III Drużyny Harcerskiej im. Michała Wołodyjowskiego. W 1913 r. należał do „Związku Wolnych Polaków”. W 1918 r. wspólnie z J. Ozimkiem i Adamem Ciołkoszem był redaktorem pisma „Młodzież Sobie”. Następnie wziął udział jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. Odmówił wówczas przyjęcia krzyża wojskowego, uważając, że obrona kraju jest jego obowiązkiem. W okresie międzywojennym był wydawcą i redaktorem „Gazety Literackiej” w Krakowie. Jako publicysta demaskował komunistów i sympatyków Związku Sowieckiego. W latach 1938-1939 razem z Wacławem Budzyńskim i Kazimierzem Marianem Morawskim zasiadał w kierownictwie Agencji Antymasońskiej, założonej w celu zwalczania wpływów i działalności wolnomularstwa w Polsce. W jego przekonaniu pomiędzy zjednoczonymi w nienawiści do chrześcijaństwa III Rzeszę i ZSRR może utrzymać się tylko „Polska – imperium Boga”. Zagrożenia dla wiary upatrywał w przenikaniu do Kościoła kierunków liberalnych i postępowych.

W czasie II wojny światowej Jerzy Braun stanął na czele utworzonej przez siebie katolickiej organizacji polityczno-wojskowej Unia, w której członkami byli m.in. Karol Wojtyła i prof. Feliks Koneczny. Założył, redagowane przez siebie pismo „Kultura Jutra”. Walczył w powstaniu warszawskim. W czerwcu 1945 r. został Delegatem Rządu na Kraj. Jako ostatni Delegat Rządu na Kraj i przewodniczący Rady Jedności Narodowej zredagował „Testament Polski Walczącej i Manifest do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych”. 11 grudnia 1948 r. został aresztowany przez UB w Zakopanem. W latach 1948–1956 był więziony przez władze stalinowskie za działalność niepodległościową. Poddano go licznym szykanom i torturom (m.in. wybito mu wszystkie zęby, stracił oko i przeszedł dwa zawały). Skazany został na dożywocie (prokurator żądał kary śmierci). Na wolność wyszedł w 1956 r. W latach 1965–1975 przebywał w Rzymie i mocno zaangażował się w prace Soboru Watykańskiego, wygłaszając m.in. wiele prelekcji w Radiu Watykańskim. Dużo podróżował wygłaszając odczyty na temat kultury polskiej i jej wpływu na filozofię Europy. Zmarł 17 października 1975 r. w Rzymie. Staraniem rodziny jego prochy powróciły do Polski i spoczęły w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Braun jest autorem m.in. bardzo popularnej harcerskiej pieśni „Płonie ognisko i szumią knieje” (1918 r.). Życie i twórczość tego „Bożego Żołnierza” – jak go określano – została opisana przez Eugeniusza Żuka w książce pt. „Muza Poezji w Celi Jerzego Brauna”.

Oprac. TK