Niezależna Gazeta Obywatelska

Legia Akademicka to ochotnicza formacja wojskowa utworzona 11 listopada 1918 r. z młodzieży studenckiej uczelni warszawskich, w większości członków Polskiej Organizacji Wojskowej. 26 listopada 1918 r. przeformowana w regularny oddział piechoty, który 3 grudnia 1918 r. otrzymał nazwę „36 Pułk Piechoty”.

Zgodę na wstępowanie studentów do Legii Akademickiej wyraziły Senaty Akademickie trzech warszawskich uczelni: Politechniki Warszawskiej, Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Oprócz Warszawy, Legie Akademickie zostały także utworzone w ośrodkach naukowych w: Lublinie, Krakowie, Poznaniu, Wilnie i Lwowie. Organizatorem i dowódcą batalionu akademickiego w Krakowie był Stanisław Miller

W pierwszych dniach po utworzeniu Legii Akademickiej jej członkowie pełnili służbę wartowniczą budynkach instytucji państwowych i wojskowych oraz składach i magazynach przejętych od wojsk niemieckich. Wojna polsko-rosyjska 1919-1920 zakończyła działalność Legii Akademickiej. Reaktywowano ją dopiero w 1929 r., lecz na krótko, bowiem funkcjonowała do początku sierpnia 1932 r. Działalność Legii Akademickiej została reaktywowana decyzją Rada Ministrów, która 27 listopada 1937 r. wydała rozporządzenie o reaktywacji, które weszło w życie 29 listopada 1937 r., w rocznicę Nocy Listopadowej.

Rada Ministrów nałożyła wówczas obowiązek odbycia przysposobienia do wojskowej służby pomocniczej na mężczyzn, studentów szkół akademickich i uczniów (słuchaczy) zwyczajnych (rzeczywistych) innych szkół wyższych państwowych i prywatnych uznanych za równorzędne. Wykonanie rozporządzenia powierzone zostało Ministrowi Spraw Wojskowych. 1 września 1938 r. weszła w życie Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym. Ustawa po raz pierwszy sankcjonowała ochotniczy udział kobiet w powszechnym obowiązku wojskowym.

Głównym celem było upowszechnianie wiedzy wojskowej i wychowanie w duchu szlachetnego polskiego militaryzmu jako wyrazu siły twórczej dla użycia jej w sprawach słusznych i sprawiedliwych. Początkowo przysposobieniem wojskowym objęto studentów czterech pierwszych semestrów oraz potrzebną liczbę oficerów rezerwy dla starszych lat studiów, powoływanych na stanowiska dowódców, instruktorów i referentów Legii Akademickiej. W PRL-u jej działalność została zawieszona.

Legia Akademicka została ponownie reaktywowana w Warszawie 22 maja 2000 r. przez żyjących kombatantów żołnierzy 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej, sympatyków LA oraz przy współpracy z Zarządem głównym Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Jej pełnomocnikiem w 2001 na Uniwersytecie Opolskim był Tomasz Kwiatek, przewodniczący Niezależnego Zrzeszenia Studentów UO w latach 1999-2000. 26 marca 2004 r. Legię utworzono również na KUL-u, gdzie działa do dziś organizując szereg szkoleń w jednostkach na terenie całego kraju. Członkami i działaczami Legii Akademickiej byli m.in. Karol Wojtyła i Jan Hermanowski, polski wojskowy, powstaniec warszawski i nauczyciel, który udzielał się także w organizowaniu szkolnictwa na Śląsku Opolskim.

Oprac. TK