Niezależna Gazeta Obywatelska

Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej w Tułach (gmina Lasowice powiat oleski) jest ważnym obiektem na zabytkowej mapie województwa opolskiego, który warto odwiedzić. Kościół jest pierwszym sakralnym dziełem znanego wrocławskiego architekta Alexisa Langera (1825-1904), mistrza stylu neogotyckiego. Budowę kościoła sfinansował hrabia właściciel pobliskich dóbr, Eduard von Blacha (1806-1860).

Kościół w Tułach jest jedną z nielicznych w twórczości A. Langera realizacją, podczas której dysponował znacznymi funduszami pozwalającymi na urzeczywistnienie marzeń o idealnej świątyni – hymnu chwalebnego ku czci Boga. Dla fundatorów kościół miał być wotum dziękczynnym za narodziny długo oczekiwanego syna po śmierci dwóch starszych oraz miejscem ostatniego spoczynku rodziny von Blachów. Świątynia miała również przebić świetnością i blichtem inne kościoły w okolicy, podkreślając tym samym gloryfikację rodu Blachów: ich herby pojawiły się na wnętrzu i na elewacjach aż 16 razy!

Idea budowy narodziła się w 1847 r. po przyjściu na świat syna Emanuela, jednak rewolucja 1848 r. odsunęła przedsięwzięcie na dalszy plan. Budowę rozpoczęto dopiero w 1854 r. i trwała ona do 1857 r. Kompozycja utrzymana była w strzelistych formach, a główny efekt artystyczny stanowić miały: część prezbiterialna i wieża, którym Langer przypisał także znaczenie symboliczne. Ołtarz główny przedstawiał bowiem Pietę, w tęczy znalazła się grupa Ukrzyżowania i figura Chrystusa Zmartwychwstałego. Podobnie głęboką i przemyślaną symbolikę i kompozycję posiadała wieża, która podzielona jest na pięć części, co wskazuje na Cierpienie Pana i jego rany. Najniższe części wieży tworzą natomiast kwadraty, ponieważ liczba cztery zawiera się w imieniu Boga (po niemiecku „Gott”), a w języku symboli oznacza stałość, niezłomność i niezmienność dogmatów kościoła. Zwieńczenie wieży uformowane w piramidę wskazuje, zgodnie z symboliką starożytnych, Jezusa Chrystusa i oznacza stojącego na ośmioboku Ukrzyżowanego Chrystusa. Piramida jest po obu stronach dwukrotnie przerwana, aby wskazać na dwie drogi wiodące do świętości: Stary i Nowy Testament oraz Dziesięć Przykazań. Ale nie tylko prezbiterium i wieży nadał Langer szczególne znaczenie. Podstawę konstrukcji rzutu stanowi ośmiobok, w którym zawiera się figura krzyża. Zgodnie z wymogami ówczesnych władz, wokół kościoła urządzono cmentarz okolony murem z malowniczą bramą, latarnią umarłych i domkiem grabarza. Nieopodal kościoła znajduje się również okazały pałac.

Kościół w Tyłach jest dziełem niezwykłym, miał bowiem szczególne znaczenie zarówno dla autora jak i fundatora. Dla mistrza Langera przyniósł on sławę i uznanie na polu budownictwa sakralnego. Fundator natomiast, hrabia von Blacha, został przez biskupa Heinricha Förstera odznaczony Orderem Grzegorza Wielkiego, co świadczy pośrednio o pełnej akceptacji przez biskupa architektury kościoła.

 Autor: Fundacja „Dla Dziedzictwa”