Niezależna Gazeta Obywatelska

O. Michał Czartoryski, właściwie Jan Franciszek książę Czartoryski urodził się 19 lutego 1897 r. w Pełkiniach koło Jarosławia. Został rozstrzelany przez Niemców podczas powstania warszawskiego. Był polskim księdzem , dominikaninem, inżynierem architektury, kapelanem Armii Krajowej. Jest męczennikiem, błogosławionym Kościoła katolickiego.

O. Michał był synem księcia Witolda Czartoryskiego i Jadwigi z hrabiów Dzieduszyckich w rodzinie wielodzietnej. Pierwsze nauki pobierał w domu, a następne w prywatnej szkole w Starej Wsi pod Warszawą. Studiował na Politechnice Lwowskiej, uzyskując tytuł inżyniera architekta. Brał udział w obronie Lwowa, za co został odznaczony za męstwo Krzyżem Walecznych. Następnie oddelegowany przez władze wojskowe brał udział w plebiscycie na Górnym Śląsku. W 1927 r. wstąpił w Krakowie do zakonu dominikanów, gdzie przyjął imię Michał. Jako architekt współdziałał w budowie klasztoru dominikańskiego w Warszawie na Służewie w latach 1937–1939. W zakonie pełnił różne funkcje, między innymi magistra nowicjatu, pomagając w formacji młodym zakonnikom. 1 sierpnia 1944 r., wybrał się do okulisty na Powiślu, gdzie zastał go wybuch powstania warszawskiego. Następnego dnia zgłosił się jako kapelan do walczącego na Powiślu III Zgrupowania „Konrad” AK. 6 września 1944 r., po upadku tej dzielnicy, nie wycofał się z powstańczymi oddziałami, nie skorzystał z możliwości ukrycia się przed Niemcami w stroju sanitariusza, jak mu zaproponowano, lecz pozostał do końca, jako jedyny z personelu szpitalnego, z grupą ciężko rannych powstańców i cywilów w piwnicach firmy Alfa-Laval. Pół godziny po ewakuacji obsługi szpitala Niemcy rozstrzelali go w piwnicach lazaretu razem z pozostałymi tam chorymi. Wywleczone z piwnicy ciała spalono na pobliskiej barykadzie. Rok później przeprowadzono ekshumację, w celu przeniesienia ich do wspólnego grobu dla powstańców. Ciała o. Michała Czartoryskiego nie zidentyfikowano. 13 czerwca 1999 r. w Warszawie papież Jan Paweł II beatyfikował go w gronie 108 męczenników.

Oprac. TK