Niezależna Gazeta Obywatelska

Ignacy Jan Paderewski urodził się 6 listopada 1860 r. w Kuryłówce na Podolu w rodzinie szlacheckiej o tradycjach niepodległościowych. Był polskim pianistą, kompozytorem, politykiem, działaczem niepodległościowym, profesorem konserwatorium w Warszawie i premierem Polski.

Wykształcenie muzyczne zdobył w Warszawie. Potem odniósł sukcesy w Berlinie, Paryżu, Londynie, Wiedniu i USA, gdzie zyskał popularność. W 1899 r. ożenił się z Heleną Górską i osiedlił się w Szwajcarii, w posiadłości Riond-Bosson w Tolochenaz koło Morges, niedaleko Lozanny. Na przełomie wieków Paderewski skomponował swoją jedyną operę pt. Manru, której prapremiera amerykańska odbyła się w 1902 r. w Metropolitan Opera i do dziś pozostaje jedyną polską operą (skomponowaną przez Polaka) wystawioną w Metropolitan Opera. Po wybuchu I wojny światowej, zaczął prowadzić szeroko zakrojoną działalność dyplomatyczną na rzecz Polski i Polaków, wykorzystując swą popularność na Zachodzie. M.in. zbierał fundusze na pomoc ofiarom wojny i był jednym ze współzałożycieli komitetów pomocy Polakom w Paryżu i Londynie. W 1915 r. założył wraz z Henrykiem Sienkiewiczem w Vevey Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Swoją działalność kontynuował również w USA. W sierpniu 1917 r. został przedstawicielem na USA Komitetu Narodowego Polskiego z Romanem Dmowskim na czele.

Po powrocie do kraju Józefa Piłsudskiego i powierzeniu przez niego misji formowania rządu Jędrzejowi Moraczewskiemu, Paderewski powrócił do Polski. 25 grudnia 1918 r. pojawił się w Gdańsku, skąd następnie udał się do Poznania, a jego przybycie do stolicy Wielkopolski i entuzjastyczne przywitanie stało się impulsem do wybuchu zakończonego sukcesem powstania wielkopolskiego. Po przyjeździe do Warszawy, Paderewski spotkał się z Piłsudskim i podjął się roli mediatora pomiędzy nim, a obozem Dmowskiego. 16 stycznia 1919 r. został premierem, pełniąc również funkcję ministra spraw zagranicznych. Wraz z Romanem Dmowskim reprezentował Polskę na konferencji w Paryżu, zakończonej podpisaniem traktatu wersalskiego, kończącego I wojnę światową. Dał się poznać jako sprawny negocjator i dyplomata. W grudniu 1919 r. podał się do dymisji i wyjechał do Szwajcarii. W 1922 r. wyjechał do USA i powrócił do koncertowania. W 1932 r., na jego występ w Madison Square Garden przybyła rekordowa liczba widzów – 16 tys., a dochód z tego koncertu artysta przeznaczył na bezrobotnych amerykańskich muzyków. Po śmierci Piłsudskiego w 1935 r., Paderewski powrócił do polityki i współtworzył tzw. Front Morges, centroprawicowy i opozycyjnie nastawiony wobec polskiego reżimu autorytarnego, który m.in. postulował wybór Paderewskiego na prezydenta Polski. Po wybuchu II wojny światowej, Paderewski wszedł w skład władz Polski na uchodźstwie. Został przewodniczącym Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie, która stanowiła substytut Sejmu na emigracji. W 1940 r. wyjechał do USA, aby tam znów prowadzić działalność niepodległościową – spowodował m.in. uzyskanie przez rząd Sikorskiego kredytów na uzbrojenie polskich sił zbrojnych na Zachodzie. Zmarł na zapalenie płuc 29 czerwca 1941 r. w Nowym Jorku. Pierwotnie pochowano go na Narodowym Cmentarzu w Arlington koło Waszyngtonu. Jednak 29 czerwca 1992 r. trumnę z jego prochami sprowadzono do Polski – spoczęła w krypcie archikatedry św. Jana w Warszawie.

Oprac. Tomasz Kwiatek