Niezależna Gazeta Obywatelska

Książę opolski Kazimierz I urodził się między 1178 a 1189 r. Pochodził z dynastii piastowskiej. Był jedynym synem księcia Mieszka Plątonogiego, księcia raciborskiego i Ludmiły. Imię otrzymał na cześć Kazimierza Sprawiedliwego, który prawdopodobnie był jego ojcem chrzestnym, a chrzciny wieńczyły ugodę zawartą między Mieszkiem, a księciem krakowskim.

O życiu tego opolskiego Piasta nie mamy zbyt wielu wiadomości.

Władzę w księstwie opolsko-raciborskim objął w 1211 r. po śmierci swojego ojca. Zaskakujące jest, że ponad trzydziestoletni książę był prawdopodobnie jeszcze wtedy kawalerem. Nie wiemy kiedy dokładnie się ożenił, jednakże z faktu małoletności synów w latach trzydziestych XIII stulecia można wnosić, że stało się to już po śmierci ojca. Równie tajemnicza jest także osoba małżonki Kazimierza – została nią bliżej nieznana Wiola, z którą miał kilkoro dzieci. Z tego co wiemy, książę Kazimierz początkowo należał do obozu juniorów (Leszek Biały, Konrad Mazowiecki, Władysław Odonic) przeciwstawiających się bezkompromisowej polityce Władysława Laskonogiego i Henryka Brodatego.

Wyrażało się to przede wszystkim poprzez współpracę z hierarchią kościelną, zwłaszcza z  biskupem wrocławskim Wawrzyńcem (np. w 1215 r. na zjeździe w Wolborzu Kazimierz nadał Kościołowi wielki immunitet, dzięki któremu stworzył podwaliny na wpół niezależnego państewka biskupów wrocławskich w Ujeździe). Szeroka współpraca księcia opolsko-raciborskiego z Kościołem oczywiście miała również zapewnić bezpieczeństwo przed rewizjonizmem sąsiadów (tylko rdzeń księstwa z Raciborzem był w miarę bezpieczny, bowiem do Opola pretensje mógł w każdej chwili wysunąć Henryk Brodaty, zaś do wschodnich rubieży państwa z Siewierzem, Bytomiem i Oświęcimiem książęta krakowscy). Wobec wzrostu potęgi księcia śląskiego Henryka Brodatego w latach dwudziestych XIII w. pozycja geopolityczna Kazimierza zaczęła się coraz bardziej komplikować. Książę podjął wówczas jedyną możliwą decyzję – ścisłej współpracy z księciem śląskim. Większość swojego panowania poświęcił na gospodarcze i kulturalne wzmocnienie swojego księstwa. Innym ważnym przejawem rządów Kazimierza było sprowadzanie wzorem Henryka Brodatego osadników niemieckich. Proces ten nie rozwinął się jednak do takich rozmiarów, jak na Dolnym Śląsku. Rozpoczął także proces lokacji miast na prawie niemieckim (pierwszym był biskupi Ujazd w 1222 r.), co wymiernie przyczyniło się do rozwoju gospodarczego księstwa. Książę zmarł 12 maja 1230 r. Został pochowany w ufundowanym przez siebie klasztorze norbertanek w Czarnowąsach pod Opolem. Z małżeństwa z Wiolą pozostawił czwórkę nieletnich dzieci – dwóch synów: Mieszka i Władysława, późniejszych książąt opolskich, oraz dwie córki: Więcesławę (została zakonnicą w Czarnowąsach) i Eufrozynę (małżonka Kazimierza I kujawskiego, a po jego śmierci Mściwoja II). Po śmierci Kazimierza opiekę nad żoną i dziećmi księcia przejął Henryk Brodaty.

Oprac.  Tomasz Kwiatek