Niezależna Gazeta Obywatelska

Witold Pilecki (ps. Witold, Druh…; nazwiska konspiracyjne Roman Jezierski, Tomasz Serafiński, Leon Bryjak, Jan Uznański, Witold Smoliński; kryptonim T-IV) urodził się 13 maja 1901 r. w Aunus (ros. Ołoniec). Był polskim bohaterem, jednym z najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas II wojny światowej, rotmistrzem kawalerii Wojska Polskiego, współzałożycielem Tajnej Armii Polskiej, żołnierzem Armii Krajowej oraz organizatorem ruchu oporu w KL Auschwitz-Birkenau.

W 1910 r. rodzina Pileckich zamieszkała w Wilnie. W 1914 r. Witold wstąpił do zakazanego przez władze rosyjskie harcerstwa. W latach 1918–1921 służył w Wojsku Polskim, walczył podczas wojny z bolszewikami, za co dwukrotnie został odznaczony Krzyżem Walecznych. W 1922 r. rozpoczął studia na Wydziale Rolnym na Uniwersytecie Poznańskim. W tym samym roku podjął studia na Uniwersytecie im. Stefana Batorego jako nadzwyczajny słuchacz Wydziału Sztuk Pięknych, jednak po krótkim czasie przerwał naukę. Wziął udział w II wojnie światowej. Walczył w kampanii wrześniowej jako dowódca plutonu w szwadronie kawalerii dywizyjnej 19 Dywizji Piechoty Armii Prusy, a następnie w 41 Dywizji Piechoty na przedmościu rumuńskim. Pod jego dowództwem, w trakcie prowadzonych walk, ułani zniszczyli 7 niemieckich czołgów oraz 3 samoloty. Ostatnie walki jego oddział prowadził jako jednostka partyzancka. Pilecki rozwiązał swój pluton 17 października 1939 i przeszedł do konspiracji. W Warszawie został jednym z organizatorów powołanej 9 listopada 1939 r. konspiracyjnej organizacji Tajnej Armii Polskiej pod dowództwem majora Jana Włodarkiewicza. Początkowo pełnił weń funkcję szefa sztabu, następnie inspektora głównego. Był zwolennikiem wcielenia TAP do ZWZ, co nastąpiło na przełomie 1941/42 r. Dobrowolnie zgodził się zamknąć do obozu KL Auschwitz, o którym wówczas Państwo Podziemne miało niewiele informacji. Do obozu trafił (dając się złapać w łapance pod fałszywym nazwiskiem) w nocy z 21 na 22 września 1940 r. wraz z tzw. drugim transportem warszawskim. Jako więzień nr 4859 był głównym organizatorem konspiracji w obozie. Za swoją działalność konspiracyjną Pilecki jeszcze jako więzień obozu, w listopadzie 1941 został awansowany przez gen. Stefana Grota-Roweckiego do stopnia porucznika. W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. Pilecki wraz z dwoma współwięźniami zdołał uciec z Auschwitz. 11 listopada 1943 został awansowany do stopnia rotmistrza. W 1943–1944 służył w oddziale III Kedywu KG AK (m.in. jako zastępca dowódcy Brygady Informacyjno-Wywiadowczej „Kameleon”-„Jeż”), brał udział w powstaniu warszawskim. Początkowo walczył jako zwykły strzelec w kompanii „Warszawianka”, później dowodził jednym z oddziałów zgrupowania Chrobry II, w tzw. Reducie Witolda. W latach 1944–1945 przebywał w niewoli niemieckiej w stalagu 344 Lamsdorf (Łambinowice), oflagu VII A w Murnau.

Po wyzwoleniu stalagu walczył w 2 Korpusie Polskim we Włoszech, w październiku 1945, na osobisty rozkaz gen. Władysława Andersa wrócił do Polski, by prowadzić w Polsce działalność wywiadowczą na rzecz 2 Korpusu. Jesienią 1945 r. zorganizował siatkę wywiadowczą i rozpoczął zbieranie informacji wywiadowczych o sytuacji w Polsce, w tym o żołnierzach AK i 2 Korpusu, którzy byli więzieni w obozach NKWD i deportowani przez Sowietów na Syberię. 8 maja 1947 r. został aresztowany przez komunistów. Był torturowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. W trakcie ostatniego, jak się później okazało, widzenia z żoną, wyznał jej w tym kontekście: Oświęcim to była igraszka. Ostatecznie został oskarżony o działalność wywiadowczą na rzecz rządu RP na emigracji. 15 maja 1948 r. rotmistrz został skazany na karę śmierci i wkrótce stracony. Wyrok wykonano w więzieniu mokotowskim na Rakowieckiej, poprzez strzał w tył głowy. Wykonawcą wyroku był Piotr Śmietański zwany „Katem z Mokotowa”. Witold Pilecki pozostawił żonę, córkę i syna. Jego miejsce pochówku jest nieznane, grabarze z UB zakopali zwłoki prawdopodobnie na wysypisku śmieci lub Kwaterze na Łączce, gdzie potajemnie chowano ofiary UB by pamięć w Polsce po nich zginęła. Pilecki został zrehabilitowany w 1990 r. 30 lipca 2006 r., przy okazji obchodów 62. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego, prezydent RP Lech Kaczyński przyznał Witoldowi Pileckiemu pośmiertnie Order Orła Białego.

Autor: Tomasz Kwiatek