Niezależna Gazeta Obywatelska

Podobno prof. Stanisław Sławomir Nicieja, po nieudanej kampanii wyborczej w 2007 r. chce znów reprezentować opolan w Senacie RP. Ma zamiar startować z listy postkomunistycznego SLD. Kim chce być?

„Chcę być prawdziwym senatorem ziemi opolskiej pokroju Jana Edmunda Osmańczyka czy prof. Doroty Simonides, osób kojarzonych w całym kraju za to, co robiły. Bo mnie nie interesuje Senat, w którym odbywają się polityczne bijatyki” – informuje za pośrednictwem „Gazety Wyborczej”. Zastanowiło mnie dlaczego profesor Nicieja za wzór bierze Edmunda Osmańczyka. Poszperałam w sieci i znalazłam, że już w 8 sierpnia 2003 r. na 44 posiedzeniu Senatu RP wygłosił oświadczenie związane z rocznicą urodzin Osmańczyka. Czytamy w nim m.in.:

„Biografia Osmańczyka na trwałe wpisała się w dzieje powojennego polskiego parlamentaryzmu. Od 1952 r. był on posłem na Sejm. Z dumą mówił o sobie, że jest posłem ziemi opolskiej, której interesy reprezentował godnie i skutecznie. Mówił ciekawie i sugestywnie, o czym świadczą zgromadzone w archiwach protokoły posiedzeń komisji.(…) Edmund Osmańczyk jako poseł i senator RP budował mosty między krajem a emigracją. Był przewodniczącym senackiej Komisji Emigracji i Polaków za Granicą. Dowodził, że Polska jest ojczyzną dla wszystkich Polaków, niezależnie od miejsca zamieszkania i poglądów politycznych. Z tej mównicy wielokrotnie apelował, aby zakończyć absurdalne polsko-polskie wojny .(…) Oświadczam, iż jako senator ziemi opolskiej czuję się konytnuatorem działalności senatora Edmunda Osmańczyka, zwłaszcza w kwestiach dotyczących kraju i emigracji, problemów edukacji i nauki – chodzi tu o budowę silnego środowiska akademickiego w Opolu, Osmańczyk był wielkim zwolennikiem powstania uniwersytetu w Opolu – oraz kultury, a zwłaszcza ochrony śląskich zabytków”.

Do lektury rozmowy i innych tekstów na temat byłego rektora Uniwersytetu Opolskiego w „Gazecie Wyborczej” zachęca jej redaktor naczelny, Leszek Frelich. Nicieja może liczyć na wsparcie opolskich mediów, bo i NTO zapewne będzie go wspierać (poniekąd już to robi publikując teksty profesora o Kresach). My też chcemy mieć swój wkład i cegiełkę w wybór „Osmańczyka II” dlatego sprawdziliśmy, co takiego zrobił Edmund Osmańczyk. Pomocna w tych poszukiwaniach okazała się „Gazety Wyborczej”, która w 2004 r., w 15 rocznicę jego śmierci opisała działalność Osmańczyka w artykule „Z zawodu Polak” autorstwa Aleksandry Klich i Marka Bastera. My wybraliśmy jedynie kilka ciekawszych cytatów, które pozostawiamy bez komentarza. Przypominamy też, że Osmańczyk zanim został Posłem na Sejm w PRL, był twórcą prawd Rodła i głównym działaczem Związku Polaków w Niemczech.

„Osmańczyk lubi dobrą kuchnię i szybkie samochody, dobrze skrojone garnitury i eleganckie muszki. Wyłącznie do wiązania, kupowane w dobrych sklepach na Zachodzie lub na Brackiej w Warszawie. Nie cierpi zwrotu „towarzyszu”, do Ochaba mówi „panie sekretarzu”.

Prof. Lis: – Niedobrą przysługę oddają Osmańczykowi ci, którzy robią z niego męczennika. Jak słyszę, że władza go nie lubiła i chciała go wyrzucić na ambasadora, to chce mi się śmiać. W końcu doszedł do zaszczytów, jakie niewielu Polaków osiągnęło.

Po śmierci Stalina Osmańczyk podnosi w Sejmie rękę, gdy śląski pisarz Gustaw Morcinek proponuje, by przemianować Katowice na Stalinogród.

Osmańczyk wie, kiedy, co i jak napisać. Nigdy nie komentuje wydarzeń na bieżąco, przeczekuje kilka miesięcy i wypowiada się tak, że nikt – ani władza, ani opozycja – nie może czynić mu zarzutów. Zawsze mentorski i spokojny, sprawiał wrażenie męża stanu. Ale pod tą maską czai się strach.

W kwietniu 1957 r., niemal pół roku po najeździe Rosjan na Węgry, pisze w „Przeglądzie Kulturalnym”: -Od trzech miesięcy prasa nasza nie podejmuje węgierskiej problematyki (…). Powściągliwość tę narzuciła nam narodowa rozwaga nakazująca uciszenie emocji”.

Gdy w grudniu 1970 r. na Wybrzeżu ginie z rąk milicji i wojska kilkudziesięciu manifestantów, jest przerażony. Po dwóch latach pisze zawoalowaną krytykę warszawskich władz: urzędnicy są aroganccy i wyalienowani ze społeczeństwa – ludzie bez określonych kwalifikacji, ze szczególnym talentem do porzucania odpowiedzialności.

Gdy w 1968 r. jest w Nowym Jorku, wszyscy mówią o antysemickiej nagonce w Polsce. Przerażony Osmańczyk odmawia wystąpienia na konferencji zorganizowanej przez amerykańskich Żydów. Kupuje bilet na wcześniejszy samolot do Warszawy. Zarazem krzyczy do przyjaciela: – Co oni wyrabiają? Wychodzimy na idiotów!

Gdy w 1976 r. Stanisław Stomma samotnie wstrzymuje się od głosu w sprawie zmian w konstytucji, Osmańczyk jest za wpisaniem do niej „przewodniej roli PZPR”. Z mównicy tłumaczy: „Ma do tego święte prawo klasa robotnicza (…), skoro jest głównym budowniczym nowoczesnego ustroju państwa”.

[w 1977 r. ] „Osmańczyk publikuje „Rzeczpospolitą Polaków” znakomicie wpisującą się w gierkowską propagandę sukcesu. Nie używając nazwy PRL, cieszy się, że Polska jest „jednym z dziesięciu pierwszych państw przemysłowych świata”. Skąd ten rozwój? „Sprawiła to socjalistyczna industrializacja kraju, zainicjowana i kierowana przez partię”. Socjalizm też rozwija najszerzej „świadomość narodową i człowieczą” – socjalizm to także najczystszy internacjonalizm, a internacjonalizm to wolność wasza i nasza. I pokój, nasz i wasz”.

„Na początku 1979 r. Osmańczyk zostaje członkiem Rady Państwa. Jest pobudzony i aktywny. Rakowski notuje: „Janek nie ukrywa zadowolenia z wyróżnienia, jakie go spotkało. Będzie miał gabinet, sekretarkę i samochód służbowy, a zajęć chyba niewiele”. W Radzie Państwa był dziesięć miesięcy, wspominał ten czas niechętnie. Znajomym czasami rzucał, że był „w najlepszym miejscu w najgorszym czasie”. I że władze potrzebowały takich naiwnych chrześcijan jak on”.

„Bratkowski: – Rok 1980 olśnił Janka. Zmienił jego perspektywy, odbudował nadzieję. Odmłodniał po raz kolejny. Odtąd wiedział z niezachwianą pewnością, w którą stronę toczy się historia”.

„W 1980 r. Osmańczyk wszedł do komisji, która miała pilnować realizacji postulatów Sierpnia. Byli w niej również prof. Jan Szczepański i prof. Dorota Simonides”.

„W kwietniu 1981 r. atakuje z mównicy sejmowej Adama Michnika za wypowiedź dla „Le Matin”. Michnik pytał: – Dlaczego nawet we Francji nie widzi się tego, że Polacy gotowi są umrzeć za Gdańsk?”.

„Posiedzenie Sejmu, Osmańczyk głosuje za legalnością wprowadzenia stanu wojennego”.

„Martwi się o „Solidarność”. Że chciała wywrócić system, a nie zna się na konspiracji. – Dlaczego oni nie mają pseudonimów, nie posługują się hasłami? – pyta Dorotę Simonides. I dodaje: – Powinni byli stworzyć gabinet cieni!”.

„Osmańczyk nie był taki zły w tamtym czasie. To „słynny” obrońca wolnych mediów. W Sejmie krytykuje telewizję i radio za manipulowanie opinią publiczną. Żąda, by wypowiedzi posłów w całości publikowano w gazetach. Podaje przykład własnych wypowiedzi ocenzurowanych przez PAP: „Poważnie utrudnia to dialog tak potrzebny w obecnej chwili”. Pod koniec marca 1982 r. pełne wystąpienia posłów zaczęły ukazywać się w diariuszu sejmowym, który można było kupić w każdym kiosku”.

„Jesienią tego roku razem z 11 posłami głosuje przeciwko delegalizacji „Solidarności”.
Przekonywał Dorotę Simonides, wówczas ze Stronnictwa Demokratycznego: – Ja jestem bezpartyjny i starszy, mnie nic nie zrobią. Ale ty, Dorotko, uważaj, nie rzucaj się na druty pod prądem. Powiedz to samo swojej młodszej koleżance [Hannie Suchockiej – red.]. Simonides: – Głosowanie przeciw delegalizacji „Solidarności” to było autentyczne samobójstwo polityczne”.

„Gdy nadchodzi czas wyborów w 1985 r., w jednej z opolskich gazet przedstawia swój program: nowa Polska musi postawić na młodych ludzi i fachowców, a parlament musi przestać być dekoracją. Nie odnajduje swego nazwiska na liście kandydatów do Sejmu.
Prof. Michał Lis: – Przeżył to bardzo źle, ale poczuł się zwolniony z tych wszystkich wieloletnich zależności. Przyszło mu to co prawda z trudem, ale został wolnym człowiekiem”.

„Jeździ do kościoła św. Brygidy w Gdańsku. W Warszawie chodzi do kościoła przy Żytniej, gdzie zbierają się doradcy Lecha Wałęsy. (- Uwielbiał wprost Wałęsę – mówi żona). Ktoś proponuje, by to gremium nazwać „radą”. Osmańczyk protestuje: rada znaczy „sowiet”. Już lepiej: komitet. Tak powstał Komitet Obywatelski przy Lechu Wałęsie. – To nie naród jest chory, lecz nasze państwo zniewolone obcym systemem politycznym – pisze w 1988 r. w podziemnym „Tygodniku Mazowsze”. O stosunkach polsko-niemieckich: my, Polacy i Niemcy, skazani na dalsze ileś setek lat sąsiedztwa, musimy wyciszyć swe urazy i emocje, odniemczyć i odpolszczyć problem Europy, aby żadne resentymenty nie utrudniały porozumienia”.

„Na plakacie wyborczym z 1989 r. obok Wałęsy stoi stary, wychudzony i schorowany mężczyzna. Tylko pod szyją ta sama nieśmiertelna muszka.
– To kolaborant – szeptano o Osmańczyku. Odpowiedział: – Nie można kolaborować z własnym państwem”.

O Osmańczyku mówi się „pieczeniarz Polski Ludowej”. Dorota Simonides, na której prof. Nicieja również chce się wzorować, broniła Osmańczyka:

„On ciągle mi mówił, że tę książkę trzeba czytać między wierszami. Pokazuje w niej, co jest dla Polaków, co dla partii, a co dla ZSRR. Co jest polską racją stanu, co koniecznością historyczną, a co geopolityczną”.

Poza tym ciągle pamiętam słowa Nicieji jak pisał o Feliksie Dzierżyńskim, że „jest człowiekiem moralnie czystym”. Na cóż, gdy o tym wszystkim myślę czuję duży „bul” w sercu. Pozostaje być przy „nadzieji” [jak pisał klasyk] na mądry wybór opolan w nadchodzących wyborach parlamentarnych.

Autor: Tomasz Kwiatek