Niezależna Gazeta Obywatelska

Karczmy (zajazdy, oberże) od najdawniejszych czasów są nieodłącznym elementem krajobrazu polskich wsi. Ich historia wiąże się ze znanym od średniowiecza prawem propinacji i zrasta się z zagadnieniami społeczno-gospodarczymi rozwoju wsi. Karczmy stawiano zwykle przy głównych traktach, często na rozstajach dróg. Od zawsze były one miejscem, w którym podróżny mógł znaleźć odpoczynek, miejsce dla koni oraz potrawy dla pierwszego zaspokojenia głodu i pragnienia. Z czasem karczmy stały się nie tylko budynkiem dla podróżnych, ale także miejscem spotkań i zabaw ludowych, a także sklepem sprzedającym przede wszystkim napoje alkoholowe.

Karczma w Jeleśni koło Żywca (woj. śląskie) pochodzi z 2 poł. XVIII w. i posiada cenne walory historyczne i kulturowe. Jest to jedna z ostatnich oryginalnych karczm w tej części Europy, należąca do najstarszego typu karczmy polskiej o konstrukcji zrębowej. Podobno była to ulubiona karczma zbójników beskidzkich, a później żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, walczących z komunistami po 1945 r.

Zabytkowa karczma usytuowana jest przy szlaku handlowym prowadzącym z Żywca na Słowację, obok skrzyżowania dróg, w pobliżu kościoła pw. św. Wojciecha. Wzniesiono ją z drewna modrzewiowego o konstrukcji zrębowej z gankiem od frontu i murowaną dobudówką od tyłu. Jest to budynek parterowy o dwóch skrzydłach umieszczonych pod katem prostym, frontem zwrócony na wschód. Karczma przykryta jest dachem łamanym polskim z gontów z dymnikami. Jej obszerne wnętrze posiada klasyczny podział sal z mocno wyeksponowaną szynkownią zwaną także izbą główną czyli sala zabawową. W niej znajdowała się tzw. stolica czyli miejsce dla kapeli. Górale zasiadali w Karczmie za prostymi drewnianymi stołami na ławach i stołkach. Po prawej stronie wejścia do sieni było małe pomieszczenie, gdzie sprzedawało się mięso i wędliny. Obecnie mieści się w niej stylowo urządzona restauracja.

Fundacja „Dla Dziedzictwa”