Niezależna Gazeta Obywatelska

Po 7 latach Polska doczekała się nowego wpisu i rozszerzenie istniejącego wpisu na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Obecnie mamy 14 dóbr z Polski w tym 29 obiektów.

Na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wpisane zostały drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat. To pierwszy wpis polskich zabytków na Listę UNESCO od 7 lat. Ostatnio (w 2006 r.) na tę Listę wpisano Halę Stulecia we Wrocławiu. To nie koniec polskich sukcesów na arenie UNESCO, bowiem rozszerzony został wpis Kopalni Soli w Wieliczce o kopalnie w Bochni i Zamek Żupny pod wspólna nazwą „Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni”.

O wpis 16. drewnianych cerkwi – polskich i ukraińskich – przez wiele lat starał się Narodowy Instytut Dziedzictwa wraz z przedstawicielami strony ukraińskiej: Państwowym Historyczno-Architektonicznym Rezerwatem w Żółkwi oraz Naukowo- Badawczym Instytutem badania Zabytków w Kijowie.

„Zagadnienia związane z ochroną dziedzictwa narodowego są bardzo ważnym czynnikiem polityki rozwoju państwa. Dlatego właśnie strona polska i ukraińska od 2009 roku prowadziły starania o to, by drewniane cerkwie znalazły się prestiżowej Liście UNESCO. Efektem tej współpracy jest sukces, jakim jest ich docenienie przez międzynarodową społeczność. Dzięki temu te niezwykle cenne obiekty zyskają dodatkową promocję” – podkreśla Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski.

Nowy seryjny wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO obejmuje 8 obiektów z terenu Polski. Są to: cerkiew św. Paraskiewy w Radrużu, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu, cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku, cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku (wszystkie na Podkarpaciu) oraz cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku, cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach, cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu, cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych (wszystkie w Małopolsce).

Pozostałe 8 cerkwi tworzących nowe miejsce światowego dziedzictwa UNESCO znajduje się po ukraińskiej stronie granicy. Są to:  z obwodu lwowskiego – cerkiew Zesłania Ducha

Świętego w Potyliczu, cerkiew św. Dymitra w Matkowie, cerkiew Świętej Trójcy w Żółkwi, cerkiew św. Jerzego w Drohobyczu, z obwodu iwanofrankowskiego – cerkiew św. Ducha w Rohatyniu,  cerkiew Narodzenia Theotokos w Werbiążu Niżnym, z obwodu zakarpackiego – cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Jasinie i cerkiew św. Michała Archanioła w Użoku.

– „Wpis drewnianych cerkwi na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest wynikiem kilkuletniej współpracy polski-ukraińskiej. Wybrane cerkwie stanowią doskonały przykład połączenia wpływów kultur Wschodu i Zachodu. Wpis ten wypełnia znaczącą lukę na Liście” –  dodaje Paulina Florjanowicz Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Wymienione cerkwie zlokalizowane są w północnej strefie Karpat Zachodnich. Najstarsze zachowane drewniane cerkwie w obszarze polskich i ukraińskich Karpat pochodzą z końca XV i początku XVI w. Świątynie te stanowią najdoskonalsze osiągnięcia drewnianej architektury cerkiewnej swych czasów, do dziś zdumiewając skomplikowanymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Różnorodność form i typów, doskonałość ciesielskich rozwiązań konstrukcyjnych oraz odmienność stylistyczna – to właśnie wyróżnia drewniane budownictwo cerkiewne w obszarze polskich i ukraińskich Karpat od drewnianego budownictwa sakralnego pozostałej części Europy.

– „Architektura drewniana jest architekturą szczególnej troski, architekturą najbardziej zagrożoną i najtrudniejszą w konserwacji. Wpis tych obiektów na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO to ogromna nobilitacja, to uznanie architektury cerkiewnej przez społeczność światową za wartość uniwersalną. To też dodatkowa promocja dla tych obiektów, a także szansa na to, by lokalne społeczności zainteresowały się nimi i objęły  je dodatkową ochroną” – mówi Mariusz Czuba, wicedyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, koordynator prac nad wnioskiem.

Kolejny polski sukces, to rozszerzony wpis Kopalni Soli w Wieliczce o kopalnie w Bochni i Zamek Żupny pod wspólna nazwą „Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni”.

Kopalnia w Bochni powstała w połowie XIII w. Strefę zabytkową kopalni w Bochni stanowią 3 szyby: Sutoris (z połowy XIII w.), Campi (z połowy XVI w.) i Trinitatis (z początku XX w.) oraz 9 poziomów, usytuowanych pod powierzchnią terenu. Niezwykle cenną spuściznę kultury duchowej bocheńskich górników stanowią podziemne kaplice i miejsca kultu religijnego.

Inicjatywę w tej sprawie podjęła dyrekcja kopani soli w Bochni przy ścisłej współpracy dyrekcji kopalni soli  w Wieliczce oraz Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce. Koordynacji opracowania i nadzoru nad kształtem wniosku podjął się Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Decyzja w sprawie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa tych obiektów zapadła 23 czerwca 2013 r. na 37. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO, która odbyła się w Phnom Penh w Kambodży.

Do pobrania pełny komunikat prasowy o drewnianych cerkwiach z rejonu polskich i ukraińskich Karpat oraz Królewskie Kopani Soli w Bochni i Wieliczce oraz szczegółowe materiały dla dziennikarzy  http://www.nid.pl/idm,100,idn,3432,krolewskie-kopalnie-soli-na-liscie-unesco.html

Zdjęcia do pobrania – cerkwie http://www.nid.pl/idm,100,idn,3422,drewniane-cerkwie-w-polskim-i-ukrainskim-regionie-karpat-na-liscie-unesco.html

Zdjęcia do pobrania – kopalnia soli w Bochni i Zamek Żupny w Wieliczce   http://www.nid.pl/idm,100,idn,3432,krolewskie-kopalnie-soli-na-liscie-unesco.html

Więcej informacji na stronie www.zabytek.pl

 Za BP NID