Bitwę pod Mrzygłodem, obecnie dzielnicą Myszkowa w woj. śląskim, stoczono 1 marca 1863 r. podczas Powstania Styczniowego. Z Rosjanami walczył oddział pułkownika Teodora Cieszkowskiego (1833-1863), szaleńczo odważnego dowódcy powstania narodowego. Do Mrzygłodu powstańcy przybyli 28 lutego wycofując się po stoczeniu bitwy pod Pankami. Tu jednak wskutek zdrady oddział został w nocy zaatakowany przez zgrupowanie wojsk rosyjskich przerzucone koleją Warszawsko-Wiedeńską. Dwukrotnie ponawiany szturm Rosjan załamał się na silnie bronionych pozycjach powstańczych. Dodatkowo zagrożone przez podjazd powstańczy, który wyszedł na ich tyły, wojska carskie zmuszone zostały do odwrotu i wycofały się do Częstochowy. Powstańcy odnieśli zwycięstwo. Poległych pogrzebano w mogile zbiorowej niedaleko rynku, przy drodze w kierunku torów kolejowych. W 1933 r. na rynku postawiono pomnik upamiętniający zwycięstwo bohaterów 1863 r. Po II wojnie światowej na miejscu pomnika postawiono nowy, przedstawiający sylwetki dwóch powstańców z rozpostartym sztandarem ze stylizowanym orłem.