Niezależna Gazeta Obywatelska

Po III rozbiorze nastąpiła emigracja żołnierzy i oficerów z Polski do Włoch i Francji. Dzięki wpływom Napoleona Bonapartego, za pośrednictwem Agencji (polska organizacja emigracyjna założona w Paryżu po upadku powstania kościuszkowskiego w 1794 r.) Jan Henryk Dąbrowski podpisał 9 stycznia 1797 r. umowę z nowym rządem Republiki Lombardzkiej, na mocy której powołano polskie formacje wojskowe na terenie Włoch, których celem była walka o niepodległość. Oddziały otrzymały nazwę Legionów Polskich. Mundury i sztandary były zbliżone do polskich, język komend i stopnie wojskowe również były polskie. Na szlifach widniał włoski napis Ludzie wolni są braćmi. Kokardy przypięte do mundurów były trójkolorowe w nawiązaniu do rewolucji francuskiej symbolizującą sojusz i protekcję Republiki. Jan Henryk Dąbrowski (1755 – 1818) zagwarantował ochotnikom obywatelstwo lombardzkie z prawem powrotu do kraju, gdy Lombardia będzie już wolna i bezpieczna. Współtwórcami Legionów byli Karol Kniaziewicz, Józef Wybicki i Antoni „Amilkar” Kosiński. Ze znanych oficerów służyli tam, m.in. Józef Wielhorski i Franciszek Rymkiewicz.

W maju 1797 r. w szeregach Legionów stanęło około 7 tys. żołnierzy, głównie Polaków przebywających na emigracji oraz polskich jeńców i dezerterów z armii austriackiej generała Dogoberta Wurmsera w Mantui (6 tys. Polaków), wcielonych do niej uprzednio i zmuszanych do walki z Francuzami. Utworzone zostały dwie legie po 3 bataliony każda. W skład każdego batalionu wchodziło 10 kompanii, w tym (8 fizylierskich, 1 grenadierska, 1 strzelecka – stan kompanii: 125 żołnierzy). Dowódcą pierwszej legii był gen. Józef Wielhorski, drugiej gen. Franciszek Rymkiewicz. Dąbrowski wprowadził w legionach nowoczesny system dowodzenia na wzór francuski, zniósł kary cielesne, dał możliwość awansu również żołnierzom nie mającym pochodzenia szlacheckiego, nakazał naukę czytania i pisania oraz pogłębianie wiedzy z historii Polski. Legiony Polskie walczyły u boku wojsk francuskich i włoskich w latach 1797–1807.

Zob. http://napoleon.org.pl/polska/legiony.php