Niezależna Gazeta Obywatelska

Kornel Ujejski urodził się 12 września 1823 r. w Beremianach koło Jazłowca. Był polskim poetą, publicystą, „ostatnim wielkim poetą romantyzmu.

Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej, która w 1839 r. zrezygnowała z majątku ziemskiego Beremiany, na rzecz dzierżawy wsi Dawidów, nabytej od dominikanów, w okolicach Lwowa. Początkowo uczył się w domu, od 1831 r. w Buczaczu u bazylianów, później we Lwowie. W 1844 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie poznaje osobistości: Kazimierza Wóycickiego, Teofila Lenartowicza, Leona Łubieńskiego i Augusta Wilkońskiego, którzy wywarli wpływ na jego przyszły dorobek literacki. Ujejski zainspirowany patriotycznymi ideami, zaangażował się w działalność konspiracyjną. W 1845 r. poeta osiedlił się w Lubszy. Z lat 1840-1845 pochodzi wczesna twórczość, zebrana w tomiku w 1848 r. Kwiaty bez woni, oraz w wydanym w 1849 r. zbiorku Zwiędłe liście.

W 1847 r. – przez Belgię – wyjechał do Paryża. W Brukseli poznał Joachima Lelewela, w Paryżu Józefa Bohdana Zaleskiego, Fryderyka Chopina i Juliusza Słowackiego. W roku 1848 r. uczestniczył w rewolucji lutowej w Paryżu. W maju powraca w rodzinne strony, na wieść o rewolucjach w Berlinie i Wiedniu. W dniach 1-2 listopada bierze udział w rewolucji lwowskiej. W 1860 r. uczestniczy w wyprawie do Jass. W tym czasie powstaje Marsz polski. W 1868 r. za wiersze z cyklu Do Moskali, poświęconego oficerom rosyjskim, którzy popierali naród polski w dążeniach niepodległościowych, władze wytoczyły mu proces sądowy. Został skazany na 8 dni aresztu i grzywną w wysokości 40 zł. Władze nakazują konfiskatę twórczości poety. Po upadku powstania styczniowego, w którym nie brał udziału, zajął się działalnością publiczną. Był przeciwnikiem konserwatywnego stronnictwa stańczyków. Uczestniczył w uroczystościach patriotycznych, wygłaszając mowy, m.in. na pogrzebie Artura Grottgera. Był posłem do Rady Państwa w Wiedniu w latach 1877–1878.

W 1880 r. zrezygnował, z powodu złego stanu zdrowia z użytkowania majątku Zubrza, i przenosi się do Lwowa. Od 1881 r. osiedla się w Tomaszowcach na Podolu, w majątku syna Kordiana. Ostatnie lata życia Ujejskiego spędza w Pawłowie koło Lwowa u drugiego syna Romana. Tam zmarł 19 września 1897 r.

Kornel Ujejski był autorem liryki wizyjnej oraz religijno-mesjanistycznej stylizowanej na modlitwy oraz biblijne psalmy, w której wyrażał zakorzenione głęboko w etyce chrześcijańskiej przekonanie co do zbawienia narodu polskiego w obliczu klęsk kolejnych powstań oraz wewnętrznej niezgody. Jego najbardziej znanym utworem jest pieśń Z dymem pożarów, która spopularyzowana w czasie Wiosny Ludów, zwłaszcza w zaborze austriackim stała się nieoficjalnym hymnem powstania styczniowego.

Oprac. Tomasz Kwiatek